________________
મિથ્યાત્વ-ત્યાગ
૨૭૯
ગ્રન્થકારશ્રી નાસ્તિક ન કહેતા નાસ્તિકાભાસ કહે છે. કેમકે આ સ્થૂલદષ્ટિએ વિચારતાં તે આત્માને માને છે એમ જ દેખાય છે. પણ સાથે જ સૂક્ષ્મદષ્ટિથી વિચારતાં ગ્રન્થકારશ્રીને જણાયું છે કે તેઓ આત્માની સત્તા જ માનતા નથી. કેમકે જેઓ આત્માને મેક્ષ ન માને તેઓ આત્માને કર્મને બંધ પણ ન જ માને. એથી આત્માને (કર્મબંધના હેતુભૂત) રાગાદિમય પણ ન જ માને. આમ થતાં રાગાદિમય સંસારી આત્માઓની સત્તાને જ લેપ કર્યો. વળી વિતરાગ
સ્વરૂપ આત્મા પણ તેઓ ન માને કેમકે એ તે આત્માની મિક્ષાવસ્થા છે. આત્માને મેક્ષ તેઓ માનતા જ નથી. આમ ઊભય પ્રકારના આત્માની સત્તાના નિષેધમાં જ મેક્ષનિષેધ ફલિત થાય છે. એટલે સૂકમદ્રષ્ટિથી તે તેઓ (આત્માનું અસ્તિત્વ ન માનનાર) નાસ્તિક જ કહેવાય. જ્યારે સ્કૂલ દષ્ટિથી નાસ્તિકાભાસ કહેવાય. (આત્માને તે માને છે માટે) [४६१] न मोक्षोपाय इत्याहुरपरे नास्तिकोपमाः ।
कार्यमस्ति न हेतुश्चेत्येषा तेषां कदर्थना ॥७८॥ (૬) મોક્ષને ઉપાય નથી ?
માણ્ડલિક મત પ્રતિપાદન –મોક્ષને માનનારા કેટલાક મેક્ષને ઉપાય માનતા નથી. આ લેકે પણ નાસ્તિક જેવા જ છે. મેક્ષાત્મક કાર્ય માનવું અને તેને ઉપાય ન માને ! આ તે કેવી તેમને વીતેલી મેહની વિડંબના !
આ લેકેનું એવું મન્તવ્ય છે કે ઉપાય વિના જ
