________________
મિથ્યાત્વ-ત્યાગ
ર૧૭,
-
પ્રકૃતિની જેમ આત્મા કર્તા-ભોક્તા હોઈ શકે નહિ. સાંખ્યમત
અથવા નિત્યાત્મા કર્તા છે પણ ભોકતા નથી કેમકે કાર્ય કરીને બીજી જ ક્ષણે નાશ પામી જાય છે. બૌદ્ધમત ૫. મેક્ષ નથી.
આત્મા કર્મથી બંધાતે જ નથી પછી કર્મના મેક્ષની વાત જ કયાં રહી? અથવા રાગાદિ સ્વરૂપ આત્મા છે. આત્મા નિત્ય છે માટે રાગાદિ પણ નિત્ય જ થયા.
એટલે રાગાદિથી આત્માને મેક્ષ નથી. યાજ્ઞિકમત ૬. મક્ષ તે છે પણ મેક્ષના ઉપાય નથી. કશા ય હેતુ
વિના જ અકસ્માત્ મેક્ષ થઈ જાય છે. ૧૩૨ માણ્ડલિકમત [૨૮] તૈર્યમા – અવિનમ્ |
अयमेव च मिथ्यात्व-ध्वंसी सदुपदेशतः ॥३॥
આત્મા નથી ” વિગેરે પૂર્વોક્ત પદો, દાનાદિના તથા ઉપદેશાદિના શુદ્ધ (શુભ) વ્યવહારનું ઉલ્લંઘન કરે છે, કેમ કે જે આત્મા જ ન હોય તે દાનાદિ ધર્મો શા માટે ? ઉપદેશ શા માટે ?
જે પૂર્વશ્લેકક્ત આત્મા વિગેરેની બાબતે સત્ છે એ ઉપદેશ આપીએ (સદુપદેશતઃ ) અર્થાત્ આત્મા છે, તે નિત્ય પણ છે.વિગેરે પદોની યેજના કરીએ તે જ આ દાન ઉપદેશાદિ શુદ્ધ વ્યવહાર એગ્ય ઠરે. તેથી જ તેનું પાલન કરે અને તેથી તેમના મિથ્યાત્વને ધ્વંસ થાય.
૧૩૨. સમ્મતિ તર્ક: ૩-૫૪.
