________________
૧૮૯
સ્ત્રી જ્વાળા નહિ, જ્યોત પણ પ્રભુ તું તારે પ્રકાશ આપ. એ ખીણને તળિયે પહોંચે તે પહેલાં તું તારે પ્રકાશમય હાથ એમની તરફ લંબાવ.”
મોહને એને હાથ ઝાલી કહ્યું: “ગુલાબ ! તારે આત્મા ખરેખર ગુલાબ જેવો જ છે. મેં તારે માત્ર બહારને રંગ જ જે. તારા ઉજજવળ આત્માની ઝાંખી મને ત્યારે ન થઈ. પણ આજથી હું પ્રતિજ્ઞા કરું છું. હવે આડે માર્ગે નહિ જાઉં.”
મેં કહેલી આ એક સત્ય ઘટના છે. એ બાઈ ભણેલ ન હતી પણ સંસ્કારી હતી. એના વિચારોમાં સંવાદ હતો, સ્વચ્છતા હતી. એણે જીવનભર વિચારેને સ્વચ્છ રાખવાને. જ પ્રયત્ન કર્યો. જોકે એને દુઃખ સહેવું પડ્યું, પણ અંતે એના વિચાર, ઉચ્ચાર અને આચારને વિજય થયા. આખાય કુટુંબને એણે બચાવી લીધું. અધપતનની ખીણમાં જતા મેહનને પણ અંતે એણે તા. ઝેરી વાતાવરણમાં પણ એ અંદરના બળથી ટકી શકી અને જવાળા નહિ પણ ત બનીને જીવનને અજવાળ્યું.
વિચાર એ બીજ છે, આચાર એ વૃક્ષ છે. બીજ ધરતીમાં ગુપ્ત હોય છે, એના પરિણામ રૂપ વૃક્ષ બહાર દેખાય છે. આ જ રીતે માણસનું સાચું ચારિત્ર્ય અને સારી ભાષા એ ગુપ્ત એવા સારા વિચારનું જ પરિણામ છે. બહારથી તમે ટાપટીપ કરે, પણ અંદરના વિચારેને સારી રીતે અલંકૃત ન કરે તે કેમ ચાલે? બહારની શોભા તે અમુક વર્ષો જતાં નિસ્તેજ બનવાની છે. જીવનના અંત સુધી ગુલાબની
