________________
૧૬૪
પૂર્ણિમા પાછી ઊગી : ત્યારે પણ તમારી આગળ-પાછળ ખેંચતાણ હોય છે. તમારા મન પર કેટલું બધું દબાણ છે? સુખીમાં સુખી માણસ પણ આ દબાણથી મુક્ત નથી. આ માણસ શાંતિની લહેજત કેમ માણી શકે? વધારે સાધન એટલે વધારે દોડ! રે, ખાવામાંય શાન્તિ ન હોય તે સ્વાધ્યાય માટે તે હોય જ
ક્યાંથી ? તમે સુખી છે ? સુખ શું છે? સુખ એટલે શાંતિ. તમને શાંતિ છે? જ્યાં સુધી શાંતિ ન સંભવે ત્યાં સુધી વસ્તુનું દર્શન કેમ થાય?
સ્નાન કરતાં, પાણીના હેજમાં તળિએ જઈ પડેલી હીરાની વીંટી પાણીમાં તરંગે હોય તે ન દેખાય. પાણી નિર્મળ થાય અને તરંગ શાંત થાય તે જ દેખાય. તેમ હદયની વસ્તુ પણ ક્યારે દેખાય? ચિત્ત શુદ્ધ થાય અને શાંત થાય ત્યારે.
અજ્ઞાનીનું કામ તરંગ વધારવાનું છે, જ્ઞાનીનું કામ તરંગે શાંત કરવાનું છે. જેટલા તરંગે ઓછા તેટલી શાંતિ વધારે. જેટલી વસ્તુ વધારે તેટલા તરંગો વધારે. ઘણીવાર તે આ માણસ જ એમાં દટાઈ જાય છે.
વરતુઓ માણસને ઉપર લાવવા માટે હય, નહિ કે એને ઢાંકી દેવા. જેમ પેલા અજ્ઞાની ભક્તો ભગવાનની પૂજા કરવાને બદલે ભગવાનને જ ફૂલેથી ઢાંકી દે છે, તેમ માણસ વસ્તુઓથી ઉપર આવવાને બદલે પોતે જ વસ્તુઓથી ઢંકાઈ
જાય છે.
આ બધાં Means છે, End નથી. સાધન છે, સાધ્ય નથી. સાધન અને સાધ્યને ભેદ સમજાતાં તમે જ તમને પૂછશે હું મારે શેઠ છું કે નેકર છું?
