________________
૧૩૬
ભવનું ભાતું પહોંચેલા હદયને આ કે ધક્કો વાગી રહ્યો છે તેની કલ્પના કરે છે? શું આટલાં વર્ષોના વિયેગનું પરિણામ આ કરુણાનમાં!” ગ્રીષ્મમાં હિમ ઓગળે તેમ એ એગળી રહ્યો હતે.
ના, રાજ! આગ્રહ ન કરે. સંસાર પ્રત્યેનું મારું આકર્ષણ પૂરું થયું છું. જે શેલડીમાં રસ જ નથી, એને ચૂસવાથી કોને રસ મળે?
“અને આ કુદરત પણ ત્યાગને મહિમા ગાય છે ને? આ વૃક્ષ ઉપર ગઈ કાલે ખીલેલું સુંદર ફૂલ હતું. એ ફૂલમાંથી ફળનું સર્જન થતાં એ પુષ્પની પાંખડીઓ ખરી રહી છે.
પાણીદાર મતીને જન્મ આપનાર છીપ મોતીને પૂર્ણ આકાર આપ્યા પછી પિતાનું અસ્તિત્વ ધરાવતી નથી, કાળના સાગરમાં એ વિસર્જિત થાય છે.
“એકના સર્જન પાછળ જૂના ભૂતકાળનું વિસર્જન હેય છે. સિદ્ધિને શિખરે આત્મવિલોપન હોય છે.”
“માટે આપને ફરી ફરી વિનવું છું કે વિસર્જિત થયેલા ભૂતકાળ જેવી મને હસ્તિનાપુર લઈ જવાનો આગ્રહ ન કરે. ત્યાગ માટે મારે નિર્ણય અફર છે.'
હસ્તિનાપુરને સમ્રાટ શાન્તનુ આ આદર્શ નારી આગળ કેટલે નાને લાગતું હતો ! એને વિરાટ સ્ત્રી-શક્તિનું દર્શન થયું, ઊંડા સદુભાવથી એનું મસ્તક સહજ ભાવે નમી ગયું.
વ્યથાના ભારથી લદાયેલા અને અત્યાર સુધી મૌનમાં વેદના અનુભવતે ગાંગેય બોલ્યઃ
