________________
આત્મવિલેપન
૧૩૩. મા, આ પાપી આપણું શારંગવનમાં નિર્દોષ પશુઓને સંહાર કરતા હતે હવે એને સંહાર હું.”
ગાંગેયના મેં પર હાથ દાબતાં પ્રેમભીની વાણીમાં ગંગાએ કહ્યું: “બેટા એમ ન બેલ. એ કોણ છે તે તું જાણે છે? જો કે એ અપરાધી છે પણ તારા જનક છે, પૂજનીય પિતા છે. વડીલને ક્ષમા આપવી એ શું પુત્રને ધર્મ નથી?”
શાન્તનું અને એના સાથીઓ આશ્ચર્યમુગ્ધ થઈ જોઈ રહ્યા. આ વીરોદ્ધો કે જેને ઈન્દ્ર પણ ન નમાવી શકે તે એક નારીના ચરણોમાં પોતાનું મસ્તક ભક્તિથી નમાવે છે ! એવી તે સતની દેવી કોણ હશે?
શાન્તનું રણવાર્તા ભૂલી ગયે. આયુધ એના હાથમાંથી સરી પડયું દૂર ઊભેલી આ નારીને એણે ધારી ધારીને જોઈ એને થયું આ તો મારા હૃદયને પરિચિત લાગે છે. અરે, ગંગા ? હા, ગંગા જ. પચીસ વર્ષથી છૂટી પડેલી મારા પ્રેમની પાંખ-ગંગા ! જેને પહેલે પરિચય પણ આજ વનમાં થયું હતું. પણ કેટલું પરિવર્તન? ક્યાં એ યૌવનના ઉન્માદભર્યા ઉ૯લાસથી ઊછળતી મંદિરના પાન ઊતરતી ગંગાકુમારી અને ક્યાં આજે સાધનાની તીવ્રતાથી તપેલા કાંચન જેવી કૃશ તપરિવની ગંગાદેવી!
ભૂતકાલની સ્મૃતિ તાજી થતાં અકથ્ય ભાવથી હૃદય છલકાઈ ગયું. ભાવોમાં ઊંડે ને ઊંડે એ ઊતરી રહ્યો હતું, ત્યાં તો ગંગા અને ગાંગેય એની સામે આવ્યાં. અણુધારી વીજળી ઝબૂકે અને માણસ ચમકે એમ એ ચમક્યો.
દેવી ! તમે ?” “હા, દેવ! હું–જેણે તમને પચીસ વર્ષ સુધી વ્યથાને
