________________
= કાર્ય-કારણ ==
એ મહાવનમાં થઈ હું ચાલ્યો જતો હતો, મારી નજર વૃક્ષનાં મૂળિયાંઓની મહારાભા પર ગઈ.
હસતાં મૂળિયાંઓને મેં પૂછ્યું: “હો છો કેમ?”
એક અતિ વૃદ્ધ મૂળિયું બોલી ઊઠયું: “ભાઈ! આજે અમે માનવજાતના અજ્ઞાન પર હસીએ છીએ. જો, અમે જમીનમાં દટાયાં, ધૂળમાં રોળાયાં, અધકારમાં પૂરાયાં અને વૃક્ષને ખુલ્લી હવા અને પ્રકાશમાં મોકલ્યા. જ્યારે એ વૃક્ષ પર ફળો આવે છે, ત્યારે સમજદાર કહેવાતી માનવજાતએ વૃક્ષ અને ફળોને વખાણે છે અને ધન્યવાદ આપે છે. પણ એના મૂળનેનો સાવજ ભૂલી જાય છે. અરે! અમને તો સદા અનામીજરાખે છે.
જુઓ તો ખરા, આડાહ્યા માણસોની ગાંડી ભુદ્ધિાજે કાર્યને જુએ છે પણ કારણને તો સંભારતી પણ નથી. એભૂલી જાય છે કે વાવ્યું તેજ ઊગેછે.
";
જીવનસૌરભ ૧૬