________________
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ પરંતુ ગૂર્જરભૂમિના ભૂષણરૂપ અને શતાવધાની પદથી અલંકૃત આ પંડિતવર્ય શ્રી ધીરજલાલભાઈને અમારા દ્વારા પૂછાયેલા વિવિધ પ્રશ્નોના ઉત્તરો આપવામાં મગ્નસમર્થ જોઈને અમે અત્યંત આનંદ પામ્યા છીએ.”
આ વખતે ત્યાં આનંદ ઉપરાંત આર્યનું વાતાવરણ પણ ફેલાયું હતું, કારણ કે પ્રાચીન વૈદિક સૂકતો તથા ન્યાય-વ્યાકરણના સૂત્રે જે કંઠસ્થ કરવામાં કઠિન-કઠિનતમ મનાયેલાં હતાં, તે ધીરજલાલભાઈએ માત્ર એક જ વખત અને તે પણ વ્યુત્કમમાં એટલે આડાઅવળા-સાંભળીને ઉત્તર સમયે યથાક્રમ કહી સંભળાવ્યાં હતાં. તેમણે ત્યાં રજૂ કરેલા સ્પર્શન–દર્શનના પ્રયોગોએ તો ત્યાં હાજર રહેલા કાબેલમાં કાબેલ પુરુષોની કલ્પનાને પણ કુંઠિત કરી નાખી હતી. પરિણામે મહોપાધ્યાયજીના અંતરમાંથી તેમને માટે આવા સુંદર માનસૂચક શબ્દો સરી પડ્યા હતા.
અંતર્લીપિકા, બહિર્લીપિકા, સમસ્યાપૂર્તિ, માગેલા વિષય પર શીધ્ર કાવ્યરચના વગેરે શતાવધાન–પ્રયોગોનાં ખાસ અંગો ગણાય છે, એટલે શ્રી ધીરજલાલભાઈ તેમાં કુશલ હોય, તે સમજી શકાય એવું છે, આમ છતાં પ્રશ્નકારની તીવ્ર જિજ્ઞાસા સંતોષવા માટે તેમને કેટલીક વાર આકરી કસોટીમાં ઊતરવું પડયું છે અને તેમાં પણ તેમણે સફળતા પ્રાપ્ત કરેલી છે.
કરાંચીમાં શ્રીમાન ટી. જી. શાહે તેમના નામવાળી એક બહિર્લીપિકા સાંભળ્યા પછી શ્રી ધીરજલાલભાઈને
