________________
ધાર્મિક શિક્ષણ
. નિતિક શિક્ષણ અને ઊંડા અર્થમાં ધાર્મિક શિક્ષણ ભિન્ન છે. નૈતિક શિક્ષણ સામાજિક વ્યવહાર માટેની આચારસંહિતા છે. માણસ ઊંડું ચિંતન કરે તે જીવ, જગત અને ઈશ્વર વિશે પણ તેણે કંઈક વિચારવું પડેઃ “હું કેણ છું, આ વિશ્વ સાથે મારો શો સંબંધ છે અને અતિ મારું શું થવાનું છે એ વિશે પણ કાંઈક માન્યતા અને શ્રદ્ધા કેળવવાં પડે. વિવિધ ધર્મોએ આ પ્રશ્નો વિશે ચિંતન કર્યું છે અને ચોકકસ માન્યતાઓ સ્વીકારી છે, જે તે તે ધર્મના અનુયાયીઓ શ્રદ્ધાથી અપનાવે છે. " રાધાકૃષ્ણન કમિશને છેવટે આટલી ભલામણે કરી છેઃ (૧) દરેક શિક્ષણસંસ્થામાં પ્રાર્થનાથી કાર્યને પ્રારંભ કરવો, (૨) સંતપુરુષોનાં જીવનચરિત્ર શીખવવાં, (૩) સતશાસ્ત્રના પસંદ કરાયેલા ભાગોનું શિક્ષણ આપવું, (૪) વિવિધ ધર્મોનો ઈતિહાસ અને તેનાં તત્ત્વજ્ઞાન – history and philosophy of religion - નું શિક્ષણ આપવું.
- શ્રી શ્રી પ્રકાશ કમિટીએ અને કોઠારી કમિશને લગભગ આ જ ભલામણોનું સમર્થન કર્યું છે.. - સરકારે કોઈ નિર્ણય કર્યો નથી અને આ ભલામણને કોઈ અમલ થયો નથી.
- પરિણામ ખેદજનક અને – આ દિશામાં કાંઈ સક્રિય પગલાં નહિ લેવાય . તે - વિશેષ હાનિકારક નીવડશે. .. આ કમિશનેએ બીજી પણ એક અગત્યની બાબત ઉપર ભાર મૂક્યો છે.
: ચારિત્રઘડતરને આધાર માં શાળા કે કોલેજમાં મળતું શિક્ષણ નથી, પણ ગૃહનું વાતાવરણ અને સામાજિક પરિસ્થિતિ પણ અગત્યનો ભાગ ભજવે છે. કુછુંબજીવન અસ્તવ્યસ્ત હોય, સમાજમાં નૈતિક મૂલ્યોની કોઈ કિંમત રહી ન હોય, તે વિદ્યાર્થીના માનસ ઉપર તેના પ્રત્યાઘાતો પ્રબળ પડે છે, પણ શિક્ષણસંસ્થાઓ અને શિક્ષકે ભગીરથ પ્રયત્ન કરી, ભાવિ પ્રજને તેમાંથી બચાવી શકે તેમ છે.
આવા વિશાળ અર્થમાં નિતિક અને ધાર્મિક શિક્ષણની આપણે ચિંતા કરી નથી. આપણે તે ધાર્મિક શિક્ષણ એટલે સાંપ્રદાયિક શિક્ષણ એમ જ સમજ્યા છીએ. કોલેજમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાથીઓ ઉપર પ્રભાવ પાડી શકે અને વ્યાપક ત. અ. હું
