________________
દષ્ટિ નહિ, દર્શન એક દવાખાનામાં ચાર જન્માંધ એક દિવસ ભેગા થઈ ગયાતે આવતા તતા આંખની દવા કરાવવા પણ આજે ચર્ચામાં ઊતરી પડયા એકનો હાથ ડૉક્ટરની કેબિનના કાચને અડયો એ કહે: મારું અનુમાન કહે છે, આ કાચ લીલો છે.” બીજો કહે: “એ ગપ છે, કાચ લાલ છે, એમ મારા ભોમિયાએ જ મને કહ્યું છે.” ત્રીજાથી ન રહેવાય “અરે, એ તો પીળો છે, મારા બાપે જ તો કરી હત” ત્યાં ચોથો ઊછળી પડયો: “તમે સૌ મિથ્યા છો. કાચ વાદળી રંગનો છે. મારો પુત્ર વિનવિવાનો નિષ્ણાત છે. એણે જ મને કહ્યું હતું. તમારે સૌએ એ માન્ય રાખવું જ જોઈએ.”
વાદવિવાદ કરી એ કોલાહલ કરી રહ્યા હતા ત્યાં ડૉક્ટર આવ્યા. એમને અંધોની આ ચર્ચા પર હસવું આવ્યું એમણે સમાધાન કર્યું પ્રત્યક્ષ દેખ્યા વિના બીજાએ કહેલું માની શું કરવા તમે લડી મરો છો? તમે કહો છો તે બધા જ રંગના કાચ મારી આ બિનમાં છે. સાત બારી છે તેમાં સાતેના રંગ જુદા છે.” દરેક દર્શનમાં સત્યનો અંશ જોવો એ સ્યાદ્વાદછે.
૧૩
