________________
: ૨૦ :
જીવન અને દર્શન અને બેકસમાં પિસા પણ પૂરેપૂરા નાખી ગયેલા! કેવી ભવ્ય પ્રામાણિકતા ! હિંદુસ્તાનને કેઈ ફેરિયે આ અખતર કરે તે શું પરિણામ આવે? મારે નથી કહેવું, તમે જ કહો. છાપાં તો ઠીક, પણ ટેબલ કે બોકસ પણ રહેવા દે ખરા! ત્યાં સદાચારના સંસ્કાર અહિથી ગયા. તેઓ અનાર્ય મટી આર્ય થયા. અહિથી સદાચારના સંસ્કાર પલાયન થયા. આપણે હજુ આર્ય મટી અનાર્ય થયા નથી, પણ આપણે પૂરજોશથી એ તરફ ધસી રહ્યા છીએ. અને એ પૂરને અટકાવનાર હોય તો તે માત્ર સંયમ જ છે. પશ્ચિમના ભૂલવા લાયક સંસ્કારનું આપણે અનુકરણ કર્યું, અને સ્વીકારવા લાયક ગુણોનું અપમાન કર્યું. તેનું કેવું ભયંકર પરિણામ આવ્યું તે એક દાખલાથી તમને સમજાવું.
હિંદને એક વિદ્યાર્થી જાપાન ભણવા ગયો. ત્યાં એક પુસ્તકની જરૂર પડી. પુસ્તક ત્યાંની એક પ્રસિદ્ધ લાયબ્રેરિમાં (Libray) હતું. પણ એ ઘણું કિંમતી હતું. આ વિદ્યાથી એ પુસ્તક લાયબ્રેરિમાંથી લઈ આવ્યું અને વાંચ્યું. તેમાં મહત્વનાં ચાર ચિત્રો હતાં. એના મનમાં હતું કે તેવાં ચિત્રો બનાવી લઈશું, પણ બનાવવાં એ અશક્ય લાગ્યાં. અને એનાથી એ ન બનાવી શકાય. મનમાં થયું કે ચિત્રનાં ચાર પાનાં તફડાવવા દે ને! ઈન્કમટેકસ (Incometax) ખાતાને છેતરવા, નવા ચેપડા કરવા, ચોપડામાં ઘાલમેલ કરવી; એ બધું થાય છે ને! એવાઓનો જ આ પુત્ર હતો ને ! એટલે એને વિચાર આવ્યેઃ “ચૌદસે પાનાના ગ્રંથમાંથી ચાર પાનાં તફડાવવામાં શું વાંધો? કેણ જુએ છે?” એણે પાનાં ફાડી લીધાં અને ગ્રંથ પાછો પુસ્તકાલયમાં આપી આવ્યા. પણ પાપ છુપાય?”
