________________
ધર્મ કે કુલાચાર?
૧૫ થઈ શકે જ નહિ; રત્નત્રયીના પ્રાણ ભૌતિક જગતના લાભ-નુકસાનથી ઉભુત જીવનદૃષ્ટિ છે. એટલે જ ઈહલૌકિક કે પારલૌકિક કોઈક પ્રાપ્તિની કામના જેમાં ભળી હોય એવી ધર્મક્રિયાને શાસ્ત્ર વિષઅનુષ્ઠાન કે ગરલઅનુષ્ઠાન તરીકે ઓળખાવેલ છે; જલદ તેજાબ કે પોટેશિયમ સાયનાઈડ જેવા તાલપુટ ઝેરની જેમ, એ કામના રત્નત્રયીના પ્રાણ હરી લે છે. અર્થાત્ એ વાસના-કામનાયુક્ત ક્રિયા કે અનુષ્ઠાન ધર્મપ્રવૃત્તિનું નિદ્માણ કલેવર માત્ર રહે છે, એમાં જીવનસત્વ હોતું જ નથી. ૧૨
