________________
સૂર્ય વાદળમાંથી બહાર આવ્યો અને વાતાવરણમાં ઉગ્રતા વધવા લાગી. બાજના શબ્દોમાં પણ એટલી જ ઉગ્રતા હતી.
“રાજન ! તમે પેટ ભરેલા છે તેથી ધર્મને અધમ, માનવતા ને દાનવતા, અહિંસા ને હિંસાની ફિલસૂફી તમને સૂઝે છે. પણ હું તે ભૂખે છું. દરિદ્રતાનું દુઃખ અને ભૂખની પીડા કારમી હોય છે. અત્યારે તે હું ભૂખની આગમાં ભડભડ બળી રહ્યો છું.”
ખરેખર ! ભૂખ એ રૂપને બાળનારી, લાવણ્યને ચૂસવારી, યૌવનને નાશ કરનારી, સ્મૃતિનો ધ્વંસ કરનારી, નયનોને કોતરી ખાનારી, વૈરાગ્યને ઉત્પન્ન કરનારી, બંધુઓ વચ્ચે કલહ કરાવનારી, અને માનવતાને સમૂળગી સળગાવનારી બહુરૂપી રાક્ષસી છે.
બાજની વાસ્તવિક્તાએ ઉગ્રતા ધારણ કરી.
“રાજન! લજજા, વિવેક, ધર્મ, સૌમ્યતા વિદ્યા કે નેહ, એ ત્યાં સુધી જ જળવાય છે, જ્યાં સુધી એ ભૂખના વિકરાળ બાહુમાં ભીંસાતું નથી. એના બાહુમાં ભીંસાએલાને ન હોય શર્મ કે ન હોય ધર્મ, ન હોય વિવેક કે ન હોય વિનય, ન હેય સ્નેહ કે ન હોય સૌમ્યતા.”
પ્રતાપી સૂર્ય અષાની નવજાત વાદળીઓને આવતી જોવા માટે આ મેઘની ઘટામાં છુપાયો હતો, એટલે ચારે બાજુ મેઘરથના ઉત્તર જેવી શાંતિ અને મીઠાશ હતી. * “પંખીરાજ ! હું તમારી વાસ્તવિક વાત કબૂલ કરું છું. ભૂખનું દુઃખ આકરું છે, તે હું તમને મનગમતું ખાવા. અપાવવા તૈયાર છું. બોલો તમને શું ખપે છે ?
બજની આંખમાં હિંસા ધસી આવી, એની લેહીતરસી આંખ કહેવા લાગી, “અમારે મનગમતું એટલે માંસ. અમને માંસ વિના બીજું શું પ્રિય હોય ?”
“ફરી માંસ? અરે ભલાભાઈ! માંસ સિવાય બીજું કાંઈ
[૨૧.
