________________
૧૪
પહેલાંના જમાનામાં સુખી માણસે ઘરમાંથી નીકળતા ત્યારે અપંગ માણસે તેમની વાટ જોઈને બેસતા. લૂલા, લંગડા આંધળાઓનું એ પિષણ કરતા, અને ખીસ્સામાં સેનામહોરે પણ રાખતા. જરૂરિયાતવાળા સારા માણસને જેઈ સોનામહેરથી પણ ખીસું ભરી દેતા. એવા દાતાઓ ગયા. આજ તે કેવા રહ્યા છે. તે કવિ કહે છેઃ દાતા દાતા મર ગયે
રહ ગયે મમ્મીચૂસ લેને દેને મેં કુછ નહિં
લડને મેં મજબૂત. આજ તો મોટરમાં જાય. આગળ કઈ ગરીબ આવે તો કચરાઈ મરે અને પાછળ પડે તે ધુમાડાના ગોટા મળે. ગરીબ ધનિક પાસે આશા ન રાખે તે કોની પાસે રાખે? કોઈ ગરીબ શ્રીમંતના બંગલા પાસે જાય તે ભય ચોર જાણી ધક્કા મારે. જો કે કેટલાક સારા શ્રીમંત પણ હોય છે. પણ તે કેટલા? આંગળીના વેઢ પર આવે એટલા જ ને ?
ભીખ માગવા આવનાર તે ભિક્ષા માગે છે, અને જાણે આડક્ટરે તેમને ઉપદેશ પણ દે છે. “શેઠ, ગયા ભવમાં અમારી પાસે પણ તમારા જેવો જ વૈભવ હતે. સંપત્તિ હતી, પણ અમે ન આપ્યું એટલે અમારે તમારે ત્યાં માગવા આવવાનો વારો આવ્યો. તમે આજ નહિ આપે તે આવતા ભવે તમારે પણ અમારી જેમ માગવું પડશે. માટે આપે, થોડામાંથી પણ ડું આપે...” આ હાથ દાનથી શોભે છે, કંકણ કે ઘડિયાળથી ન હ. હાથથી દાન ન અપાયું. તે એ શિયાળ જેવા પશુના ખાવાના કામના પણ નહિ રહે. ચાંદાં તો કાગડો પણ જોઈ શકે
ગીએ જ્યારે શિયાળને કહ્યું કે આ મૃતદેહના હાથે દાન
