________________
૧૧૪
એક વિરલ વિભૂતિ એ અમૃત છે. એનું તમે પાન જરૂર કરો ! તમે અમર બનશે ! બીજાઓને એનું પાન કરાવે તે દુખિયારી દુનિયા પર સુખની ગુલાબી હવાને સંચાર થશે.”
આ પ્રેરણું –દાયક ઉદૂષણથી ભકતમાં જોમ આવ્યું. ચૈતન્યના ધબકારા થવા લાગ્યા. વિજળીની જેમ એમના જીવનમાં અનેકાન્તવાદ અને અહિંસાને પ્રવાહ વહેવા લાગે. દુરાગ્રહની ગાંઠે ગળવા લાગી. વમનસ્ય તે બળીને ખાખ થયું. નિબળો સબળ બન્યા. બીકણે બહાદૂર બન્યા. મુડદાલો પણ મર્દ બન્યા. શુ વાણીને વિરલ પ્રભાવ ! આમ સાક્ષાકારની સિદ્ધિ દ્વારા જીવનમાં કોઈ અલૌકિક સર્જનલીલા સર્જાતી ગઈ.
ત્યાંથી આ વિરલ વિભૂતિ વિહાર કર્યો. ગામડે ગામડે ફરી વળ્યા. ગામે ગામ માનવમહેરામણ ઉભરાતે! એમના દર્શન અને ઉપદેશથી માન અને ભારતભૂમિ પાવન થયાં.
પૂરા ત્રણ દાયકાઓ સુધી અખંડ ઉપદેશનું ઝરણું વહાવી ભારતમાં શાન્તિનું સામ્રાજ્ય સ્થાપ્યું. અહિંસા-જળનું સિંચન કર્યું, સત્યનાં વૃક્ષ રોપ્યાં, અસ્તેયના કયારા બનાવ્યા, સંયમના છોડ. વાઓ પર સંતેષના અનેકવણું પુપિ વિકસી ઉઠયાં. આ ખંડેર ભારતને મેહક-નંદનવનમાં ફેરવી નાખવાનું આ ભગીરથ કાર્ય, આ વિરલ વિભૂતિએ પોતાના જ વિધમાન કાળમાં, અખંડ સાધનાધારા કરી બતાવ્યું-એ ભારતનું અહોભાગ્ય!
પણ દુર્ભાગ્યની એવી એક રજની આવી કે જેમાં આ લક્ષપ્રકાશી, ઓજસ્વી દીપક, પાવાપુર નગરીમાં માજમ રાતે, એકાએક બૂઝાઈ ગયો-નિર્વાણ પામ્યો. જ્ઞાનને સ્વાભાવિક–દીપક બૂઝાતાં વિશ્વમાં અજ્ઞાન-અંધકાર વ્યાપવા લાગ્યો. એ અન્ધકારને દૂર કરવા કૃત્રિમ દીપક પ્રગટાવવા પડ્યા. અને લોકો એને કહેવા લાગ્યા – દિવાળી–'દી-૫-આ-વ-લિ'
એ વિરલ વિભૂતિ વિભુ મહાવીર ! તારું મધુર નામ આજે પણ માનવ હૈયાની અમર વીણાના તારે ઝણઝણી રહ્યું છે !
