________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
यः पुनरतिविरलत्वं दृष्ट्वा साधूनां भणति व्युच्छेदम् । तस्य तु प्रायश्चित्तमेतत्समये उपदिष्टम् ॥ २२०॥
૨૭૭
ગાથા-૨૨૧-૨૨૨
આવા સાધુઓને અતિઅલ્પ પ્રમાણમાં જોઇને “હમણાં સાધુઓનો વિચ્છેદ છે' એમ જે કહે તેને શાસ્ત્રમાં આ (=નીચેની ગાથામાં કહેવાશે તે) પ્રાયશ્ચિત્ત કહ્યું છે. [૨૨૦]
जो भाइ णत्थि धम्मो, ण य सामइअं ण चेव य वयाई । सो समणसंघबज्झो, कायव्वो सव्वसमणसंघेण ॥ २२९ ॥ यो भणति नास्ति धर्मो, न च सामायिकं न चैव च व्रतानि । स श्रमणसङ्घबाह्यः, कर्तव्यः सर्वश्रमणसङ्घन ॥ २२१॥
હમણાં ચારિત્રધર્મ નથી, સામાયિક નથી, વ્રતો નથી એમ જે કહે તેને શ્રમણસંઘે શ્રમણસંઘમાંથી બહાર કરવો. (૨૨૧)
बहुमुंडाइवयणओ, आणाजुत्ते गहिअपडिबंधो । विहरंतो वि मुणिच्चिय, अगहिलगहिलस्स णीईए ॥ २२२ ॥ बहुमुण्डादिवचनतः, आज्ञायुक्तेषु गृहीतप्रतिबन्धः । વિજ્ઞઋષિ મુનિરેવાડપ્રથિતપ્રથિતસ્ય (નૃપક્ષ્ય)નીત્યા ॥ ૨૨૨॥
આજ્ઞાયુક્ત મુનિઓમાં બહુમાન ધારણ કરનારો સાધુ ‘ઘણા માત્ર માથું મુડાવનારા થશે” ઇત્યાદિ વચનથી ગાંડપણ ન હોવા છતાં કૃત્રિમ રીતે ગાંડા બનેલા રાજાના દૃષ્ટાંતથી અસંવિગ્નોની સાથે રહે કે વિહાર કરે અથવા દ્રવ્યર્થી વંદનાદિ કરે તો પણ મુનિ જ છે.
વિશેષાર્થઃ- શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે
कलहकरा डमरकरा असमाहिकरा अ ।
होहि भरहवासे बहुमुंडा अप्पसमणा य ॥
પાંચમા આરામાં ભરતક્ષેત્રમાં કલહ કરનારા, ઉપદ્રવ કરનારા, અસમાધિ કરનારા, અશાંતિ કરનારા, અને માત્ર માથું મુડાવ્યું હોય તવા ઘણા થશે, સુસાધુઓ અલ્પ થશે.”
