________________
ગાથા-૨૧૧
૨૬૪
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
संमद्दमाणे पाणाणि बीयाणि हरियाणि य । . असंजए संजय मन्नमाणे पावसमणित्ति वुच्चई ।
આ ગાથાનો અર્થ આ પ્રમાણે છે-“બેઇદ્રિય વગેરે પ્રાણીઓની, ડાંગર વગેરે બીજોની, દુર્વા વગેરે વનસ્પતિની હિંસા કરતો અને એથી જ અસંયત હોવા છતાં સંમત છું એમ પોતાને સંયત માનનાર પાપશ્રમણ છે.' સંવિગ્નપાક્ષિક પોતાને સંયત માનતો નથી માટે તે પાપ શ્રમણ નથી. (૨૧૦) किं पुण तित्थपभावण-वसेण एसो पसंसणिजगुणो। . सद्धाणुमोअणाए, इच्छाजोगा य जं भणियं ॥ २११॥ . किंपुनस्तीर्थप्रभावनावशेन, एष प्रशंसनीयगुणः । ..... श्रद्धानुमोदनया इच्छायोगाच्च यद् भणितम् ॥ २११॥ . .
તો પછી શાસનપ્રભાવનાના કારણે તથા શ્રદ્ધાનુમોદનાથી અને ઇચ્છાયોગથી સંવિગ્નપાક્ષિકના ગુણો પ્રશંસનીય હોય તેમાં શું કહેવું? આ વિષે કહ્યું છે કે
વિશેષાર્થ- “તો પછી” એ શબ્દોનો અન્વય આ પ્રમાણે છે-જો સંવિગ્નપાક્ષિક પાપી નથી તો પછી તેના ગુણ અનુમોદનીય હોય તેમાં શું કહેવું? એના ગુણો અનુમોદનીય છે તેના ત્રણ કારણો આ ગાથામાં જણાવ્યા છે. (૧) શાસનપ્રભાવના- સંવિગ્નપાક્ષિક જીવ શુદ્ધ પ્રરૂપણા કરીને શાસનપ્રભાવના કરે છે. શુદ્ધ પ્રરૂપણાના કારણે અનેકજીવો સાચા મોક્ષમાર્ગને પામે છે. (૨) શ્રદ્ધાનુમોદના- સંવિગ્નપાક્ષિક જીવ સુસાધુઓની, સુસાધુઓના આચારોની શ્રદ્ધાથી (=અંતઃકરણની રુચિથી) અનુમોદના કરે છે. (૩) ઇચ્છાયોગ- શાસ્ત્રોમાં ઈચ્છાયોગ, શાસ્ત્રયોગ અને સામર્થ્યયોગ એમ યોગના ત્રણ પ્રકારો જણાવ્યા છે. તેમાં ઇચ્છાયોગ એટલે જે જીવ શાસ્ત્રપ્રમાણે અનુષ્ઠાનો કરી શકે નહિ, પણ શાસ્ત્ર પ્રમાણે કરવાની હાર્દિક ઇચ્છા હોય તેને ઇચ્છાયોગ હોય છે. સંવિગ્નપાક્ષિકજીવ શાસ્ત્ર પ્રમાણે કરતો નથી, પણ શાસ્ત્રપ્રમાણે કરવાની હાર્દિક ઇચ્છાવાળો હોય છે. આમ શાસનપ્રભાવના વગેરે ત્રણ કારણોથી સંવિગ્નપાક્ષિકના ગુણો પ્રશંસનીય છે. (૨૧૧)
