________________
ગાથા-૧૪૦-૧૪૧
૧૭૮
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
सव्वगुणमूलभूओ, भणिओ आयारपढमसुत्तमि । गुरुकुलवासो तत्थ य, दोसा वि गुणा जओ भणिअं ॥१४०॥ सर्वगुणमूलभूतो, भणित आचारप्रथमसूत्रे । गुरुकुलवासस्तत्र च दोषा अपि गुणा यतो भणितम् ॥१४० ।।
ગુરુકુલવાસમાં દોષો પણ ગુણરૂપ બને. આચારાંગના પહેલા સૂત્રમાં ગુરુકુલવાસને સર્વગુણોનો મૂલભૂત ગુણ કહ્યો છે. ગુરુકુલવાસમાં લાગતા દોષો પણ ગુણરૂપ બની જાય. કારણ કે નીચે પ્રમાણે કહ્યું છે.
વિશેષાર્થ- આચારાંગના પહેલા સૂત્રમાં સુર્ય કાડર્સ, તેમાં ભાવમાં પવમવાયં “શ્રી સુધર્માસ્વામી પોતાના શિષ્ય જંબૂસ્વામીને કહે છે કે, છે આયુષ્યમાન જંબૂ ! ગુરુકુલવાસમાં ભગવાન પાસે) રહેતા મેં સાંભળ્યું છે કે ભગવાને આમ કહ્યું છે” એમ કહીને ગુરુકુલવાંસનો ત્યાગ ન કરવાનું કહ્યું છે.
આ વિષે પંચાશક ગ્રંથના ૧૧મા પંચાશકમાં કહ્યું છે કે- આચારાંગના પહેલા સૂત્રમાં ગુરુકુલવાસનો ત્યાગ ન કરવાનું કહ્યું હોવાથી “ગુરુકુલવાસનો ત્યાગ ન કરવો” એ આજ્ઞા પ્રકૃષ્ટ (=સર્વ આજ્ઞામાં પ્રધાન) આજ્ઞા છે.
પ્રશ્ન- આ આજ્ઞા પ્રકૃષ્ટ કેમ છે ? '
ઉત્તર- આ આજ્ઞા પ્રકૃષ્ટ અર્થના સાધનનો ઉપાય બતાવનારી હોવાથી પ્રકૃષ્ટ છે. મોક્ષ પ્રકૃષ્ટ અર્થ છે. તેનું સાધન ધર્મ છે. ધર્મનો ઉપાય ગુરુકુલવાસ છે. આ આજ્ઞા ગુરુકુલવાસને બતાવે છે. આમ
ગુરુકુલવાસ ન છોડવો” એવી જિનાજ્ઞા પ્રકૃષ્ટ અર્થના સાધનનો ઉપાય બતાવનારી હોવાથી પ્રકૃષ્ટ છે. (૧૪૦) एयस्स परिच्चाया, सुद्धंछाई वि ण चेव हिययाणि । कम्माइ वि परिसुद्धं, गुरुआणावत्तिणो बिंति , ॥१४१॥ एतस्य परित्यागात्, शुद्धोञ्छादीन्यपि नैव हितदानि । कर्माद्यपि परिशुद्धं, गुर्वाज्ञावर्तिनो ब्रुवन्ति ॥१४१॥
