________________
ગાથા-૧
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
बहुविग्घाई सेयाई तेण कयमंगलोवयारेहिं।
ત્યે ટ્ટિયä, વિજ્ઞાણ મહાનિદી ત્રા વિશેષા. ૧૨ા
કલ્યાણકારી કાર્યો બહુ વિપ્નવાળાં હોય છે. આથી શાસ્ત્રમાં વિદ્યા અને મહાનિધાનની જેમ મંગલ અને (ઉપચારક) ધર્માચરણ પૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ.”
શિષ્યપ્રવૃત્તિ માટે મંગલ પૂર્વપક્ષ - ગ્રંથના પ્રારંભમાં વાચિક નમસ્કારરૂપ મંગલ વાક્યનો ઉલ્લેખ કર્યા વિના જ માનસિક નમસ્કાર, તપશ્ચર્યા આદિ અન્ય મંગલથી જ વિઘ્નોનો વિનાશ થઈ જવાથી ઈષ્ટકાર્યની સિદ્ધિ થઈ જશે. આથી ગ્રંથનું કદ વધારનારા વાચિક નમસ્કારની જરૂર નથી. '
ઉત્તરપક્ષ- વાત સત્ય છે. માનસિક નમસ્કાર આદિથી વિઘ્ન વિનાશ થઈ શકતો હોવા છતાં જો ગ્રંથના પ્રારંભમાં ઈષ્ટદેવનમસ્કારરૂપ મંગલવાક્યનો ઉલ્લેખ ન કરવામાં આવે તો કોઈક પ્રમાદી શિષ્ય ઈષ્ટદેવ નમસ્કારરૂપ મંગલ કર્યા વિના જ ગ્રંથનું અધ્યયન, શ્રવણ વગેરે કરે, આથી તેને વિન આવવાનો સંભવ હોવાથી તેની તે ગ્રંથમાં પ્રવૃત્તિ ન થાય. ગ્રંથમાં મંગલ વાક્યનો ઉલ્લેખ કરવાથી પ્રમાદી શિષ્ય પણ મંગલ વાક્યના પાઠપૂર્વક અધ્યયન આદિ કરે. એ મંગલવચનથી થયેલા દેવસંબંધી શુભ ભાવથી, વિઘ્નો દૂર થવાથી શાસ્ત્રમાં નિર્વિઘ્ન પ્રવૃત્તિ થાય છે. ગ્રંથના પ્રારંભમાં વાચિક નમસ્કાર કરવાથી બીજો લાભ એ થાય છે કે આ શાસ્ત્ર અમુક દેવે કહેલાં આગમને અનુસરનારું છે માટે ઉપાદેય છે એવી બુદ્ધિ થાય છે. આથી શિષ્ય તેમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે. આમ શિષ્ય પ્રવૃત્તિ માટે પણ ગ્રંથના પ્રારંભમાં મંગલવાક્યનો ઉલ્લેખ કરવાની જરૂર છે. કહ્યું છે કે
मंगलपुव्वपत्तो, पमत्तसीसोवि पारमिह जाइ ।
सत्थे विसेसणाणा, तु गोरवादिह पयट्टेजा ॥१॥ “ગ્રંથના પ્રારંભમાં મંગલવચનના ઉલ્લેખથી પ્રમાદી શિષ્ય પણ મંગલપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરીને શાસ્ત્રના પારને પામે છે, તથા વિશેષ પ્રકારના
