________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
૧૫૫
ગાથા-૧૧૪
અતિ લજ્જાસ્પદ થાય છે. આથી તેણે બેન સાધ્વીને કહ્યું - “હવેથી તું વસ્ત્ર ઉતારીશ નહિ.” -
આ ઘટના બાદ ઘણા જૈન સાધુઓ સહસમલ મુનિને સમજાવવા લાગ્યા કે જિનાગમમાં ત્રણ કારણે વસ્ત્ર ધારણ કરવા કહ્યું છે -
"तिहिं ठाणेहिं वत्थं धारेजा, हरिवत्तियं, दुर्गच्छावत्तियं, परिसहवत्तियं"
“લજ્જા અથવા સંયમની રક્ષા માટે, લોકમાં નિંદા-ટીકા ન થાય તે માટે, તેમજ ટાઢ, તડકો, ડાંસ, મચ્છર વગેરેના પરિષહથી રક્ષણ કરવા માટે વસ્ત્ર પહેરવાં.” જિનાગમમાં આમ પણ કહ્યું છે કે - “તપસ્વીઓને ધર્મમાં સહાયભૂત હોવાથી શુદ્ધ આહારાદિકની જેમ વસ્ત્રાદિક ગ્રહણ કરવામાં દોષ નથી.”
તું એમ કહે છે કે હિંસાનુબંધી, મૃષાનુબંધી, તેયાનુબંધી અને સંરક્ષણાનુબંધી એમ ચાર પ્રકારનું રૌદ્રધ્યાન કહ્યું છે. આમાં હિંસા એટલે પ્રાણીનો વધ. તેનો અનુબંધ એટલે નિરંતર હિંસાનો વિચાર હોય, તે હિંસાનુબંધી રૌદ્રધ્યાન. અસત્યના સતત વિચાર હોય તે મૃષાનુબંધી રૌદ્રધ્યાન. ચોરીના એકધારા વિચાર હોય તે તેયાનુબંધી રૌદ્રધ્યાન ચોરી આદિથી મેળવેલ પૈસા-વસ્તુ આદિને ગુપ્ત રાખવા સતત વિચાર કરવા તે સંરક્ષણાનુબંધી રૌદ્રધ્યાન છે. વસ્ત્રાદિક ગ્રહણ કરવાથી તે અવશ્ય થશે. કારણ કે તે રૌદ્રધ્યાનના હેતુ માટે છે.
તું એમ કહે છે કે શસ્ત્રાદિકની જેમ વસ્ત્રાદિક પણ દુર્ગતિનું કારણ હોવાથી તે ગ્રહણ કરવા યોગ્ય નથી. પરંતુ આમ કહેવું યોગ્ય નથી. કારણ કે તારી આ દલીલ પ્રમાણે તો દેહાદિકમાં પણ રૌદ્રધ્યાન થશે. કારણ કે શરીરનું પણ જળ, અગ્નિ, ચોર, ડાંસ, પશુ, શિકારી વગેરેથી રક્ષણ કરવાની જરૂર પડે છે. તેથી દેહાદિકમાં સંરક્ષાણાનુબંધીની તુલ્યતા હોવાથી તે દેહાદિકનો પણ ત્યાગ કરવો પડશે.
આ સંદર્ભમાં કદાચ તું એમ કહેશે કે દેહાદિક મોક્ષનું સાધન હોવાથી જયણા વડે તેનું રક્ષણ કરવું તેમાં દોષ નથી. પરંતુ તે પ્રશસ્ત સંરક્ષણ છે.
