________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
सहसा असक्कचारी, पउरपमायंमि जो पडइ पच्छा ॥ खलमित्तिव्व ण किरिया, सलाहणिज्जा हवे तस्स ॥११३॥ सहसादशक्यचारी प्रचुरप्रमादे यः पतति पश्चात् ॥ खलमैत्रीव न क्रिया श्लाघनीया भवेत्तस्य ॥११३॥
ગાથા-૧૧૩-૧૧૪
૧૫૨
જે જીવ સહસા અશક્ય અનુષ્ઠાન કરવા માંડે અને પછી ઘણા પ્રમાદમાં પડે તેની ક્રિયા શઠમૈત્રીની જેમ પ્રશંસનીય નથી.
વિશેષાર્થઃ- સહસા એટલે મારાથી આ અનુષ્ઠાન થઇ શકશે કે નહિ ઇત્યાદિ વિચાર કર્યા વિના. જેમ શઠ માણસની મૈત્રી પ્રારંભમાં સુંદર જણાય છે, પણ પછી અનર્થ કરનારી હોય છે, તેમ આવા જીવની ક્રિયા પરિણામે અનર્થ કરનારી બને છે. (૧૧૩)
दव्वाइनाणनिउणं, अवमन्नंतो गुरुं असक्कचारि जो ॥ सिवभूइव्व कुणंतो, हिंडइ संसाररन्नमि ॥ ११४ ॥ द्रव्यादिज्ञाननिपुणमवमन्यमानो गुरुमशक्यचारी यः ॥ शिवभूतिरिव कुर्वन् हिण्डति संसारारण्ये ॥ ११४ ॥
જે સાધુ દ્રવ્યાદિજ્ઞાનમાં નિપુણ ગુરુની અવજ્ઞા કરીને અશકય અનુષ્ઠાન કરે છે, શિવભૂતિના જેવું કરતો તે સંસારરૂપ અરણ્યમાં ભમે છે.
વિશેષાર્થઃ- દ્રવ્યાદિજ્ઞાનમાં નિપુણ એટલે દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ કેવા છે અને એવા દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવમાં શું કરવા જેવું છે અને શું કરવા જેવું નથી એમ જાણવામાં કુશલ. શિવભૂતિનું દૃષ્ટાંત સંક્ષેપમાં આ પ્રમાણે છે. શિવભૂતિનું દૃષ્ટાંત
શિવભૂતિ રંથનગર નિવાસી હતો. તેની શૂરવીરતાથી ખુશ થઇને રાજાએ તેને સહસ્રમલનું બિરુદ આપ્યું હતું. તે સ્વભાવે સ્વતંત્ર હતો, અને રોજ રાતે ઘણે મોડેથી ઘરે આવતો. તેની આ ટેવથી દુઃખી થઇને તેની પત્નીએ સાસુને વાત કરી. સાસુએ કહ્યું: તું આજે ઊંઘી જા. તે આવશે ત્યારે હું જ બારણું ઉઘાડીશ.
