________________
ટિપ્પણ
૭૫
દ'તીને સ્વપ્ન આવે છે. નળનેા મેળાપ થશે અને રાજ્ય પાછું મળશે એવા એનેા અર્થ થાય છે એમ એના પિતા કહે છે.
•
ટ યામાનઇ છ રાત્રિમાં; અંતરઇ-અંતરે, ગાળે; ઊમાહ–ઉત્સાહ; દાર– દ્વારા, પત્ની; પહુચાવિસ–પહાંચાડીશું; પરભાતિ-પ્રભાતે; યવર–ઉત્તમ ઘેાડા; સ્થગિકાધર--પાનની પેટી ઝાલનાર; સુરદત્ત-દેવે આપેલું; બઇઉ--બેઠા; જેડઇ-ખેડ, ચલાવે; એહવ–એવે: હિવ-હવે; વાતઇ-પવનથી; ઊલબ્ધઉ-ઊડયો; ભૂતલિ–જમીન ઉપર; ચેલ-વસ્ત્ર; ધરઇ-ધરા, ઊભા રાખા; થાડીસી વેલ--જરાક વાર માટે; અક્ષવૃક્ષ-બહેડાનુ વૃક્ષ; ફલયઉ–ફળ્યું, ફળ આવ્યાં છે એવું; પન્તુ જોઈ; વિન્યાન— વિજ્ઞાન; દેવિાની-દેખવાની; ખંતિ–ઇચ્છા; હિવણાં-હમણાં; કુમન વૃક્ષને; ગિવ – ગણવું; તેતા—તેટલાં; નિસ-રાત્રે; સુપિનડઉ-સ્વપ્નમા; લભરનત--ળના ભારથી નમેલું; સિદ્ધર–શિખર, ટાચ; ઉછાહિ-ઉત્સાહમાં; પહિલેાકી- પૃથ્વી લેાક; હિસ્યઉ– પામશે; થાસ્ય--થશે.
કુબજ પેડઇ......જાણિ રે—ખજે રથ એટલા વેગથી અને એવી સરળતાથી ચલાવ્યા કે જાણે કે સાગરમાં પવનથી પ્રેરિત વહાણુ ન ચાલતુ` હાય.
અક્ષક્ષ.. .લવલેસ રે--પેાતાનું વસ્ત્ર પડી ગયું ત્યારે જ દધિપ રાજાને રથ કેટલી બધી ગતિએ જઈ રહ્યો છે તેની વધારે ખબર પડી. કુબજની આવી વિદ્યાથી પોતે પ્રભાવિત થયા, પરંતુ પેાતાની પાસે પણ કંઈક વિદ્યા છે એ બતાવવાનું એને મન થયું. એ માટે કુબજને બહેડાનુ એક વૃક્ષ બતાવીને ં કહ્યું કે એના પર કેટલાં ફળ છે તે પોતે કહી આપી શકે એમ છે. કુબજે એ વિદ્યાની સાબિતી તરત કરી બતાવવા માટે જ્યારે કહ્યુ ત્યારે દધિપણે વિલંબના ભય સૂચન્યા, કારણ કે એટલા માટે તા પેાતાનું પડી ગયેલુ` વસ્ત્ર કુબજે ન લેવા દીધું. પરંતુ કુબજને દિપણુંની અક્ષવિદ્યામાં રસ હતા. એટલે એણે કહ્યું કે તમે મેાડું થવાની જરા પણ ચિંતા ન કરશેા, કારણ કે રથ ચલાવવાનું કામ મારા હાથમાં છે.’
ઢાલ ૧૪
( કડી ૩૧૨ થી ૩૧૬ )
દધિપણું રાજા કુબજ સાથે નિપુર આવી પહોંચે છે, ત્યારે કુબજ એ નળ છે કે નહિ તેનું પારખું કરવા માટે એની પાસે સૂ પાક રસાઈ કરાવવામાં આવે છે અને ત્યાર પછી નળ પેાતાની આંગળી વડે દંતીના દેહને સ્પ