________________
૪૮૮
શ્રી જિન-ચન્દ્ર-કાન્ત-ગુણમાળા
છાની વાત કરનાર, (૪) ચારને ભેદ જાણનાર, (૫) ચારથી લેણદેણ કરનાર, (૬) ચોરની વસ્તુ લઈવેચનાર અને (૭) ચેરને સ્થાન આપનાર.
1 ક્યા સાતથી શું ઘટે?
(૧) મૂખના સંગથી જ્ઞાન ઘટે, (૨) ધીરજ વિના ધ્યાન ઘટે, (૩) મૂંગાના સંગથી પ્રીત ઘટે, (૪) નિત્ય જવાથી ભાવ ઘટે, (૫) સત્સંગથી શેક ઘટે, (૬) ઔષધથી રેગ ઘટે અને (૭) પ્રભુભજનથી દારિદ્રય જાય.
સાત નય વસ્તુમાં રહેલા અનંત ધર્મોમાંથી કેઈ એક ધર્મનું સાપેક્ષ દષ્ટિથી નિરૂપણ કરે તેને જૈન ભાષામાં “નય કહે છે. તેના ટૂંકમાં બે ભેદ. (૧) દ્રવ્યાર્થિક અને (૨) પર્યાયાર્થિક.
(૧) દ્રવ્યાર્થિક નય-મૂળ વસ્તુનું સાપેક્ષ દષ્ટિથી નિરૂપણ કરવાવાળા સામાન્ય અંશગામી-વિચારને “ટ્રવ્યાર્થિક નય” કહે છે.
(૨) પર્યાયાર્થિક નય-વસ્તુમાં રહેલા અનંત ધર્મો પૈકી એકનું સાપેક્ષ દષ્ટિથી નિરૂપણ કરવાના વિશેષ અંગશામી વિચારને “પર્યાયાર્થિક નય” કહે છે.
આ બન્નેના સાત પ્રકાર છે – ફાટાક્ષ ક્ષક્ષક્ષક્ષક્ષક્ષક્ષક્ષ વાવાયા
કામ કાધ મદ લોભકી, જબ લગ મનમેં ખાણુ, કહાં મૂર્ખ કહાં પંડિતા, દેને એક સમાને. ”