________________
યોગપ્રાપ્તિ માટે
ઓછા થઈ જાય ત્યારે દર્શન થાય અને તો જ આંતરદશા સુધરે. અને આંતરદશા સુધરતાં યોગ લાધે.
યોગ એટલે સંયોગ-જોડાણ. એને માટે ચિત્તની વૃત્તિઓના નિરોધની આવશ્યકતા છે. ચોકકસ વસ્તુઓમાંથી મુક્તિ મેળવવાની રહે છે. કઈ વસ્તુઓમાંથી? તો કહે છે કે
- ખાના, પીના, સોવના, મિલના, વચનવિલાસ
જ્યોં ક્યોં પાંચ ઘટાઈએ ત્યોં ત્યોં ધ્યાનપ્રકાશ.
ઉપરની પાંચ ચીજો ઓછી થાય છે.
પહેલું છે ખાના. ખાવાની લપ કેટલી બધી કરી મૂકી છે. આગલે દિવસે સાંજે મનભાવતાં ભોજન પેટ ભરીને–અરે, ભાવતા ભોજન હોય તો ભૂખ કરતાંય વધુ જમીને કરેલાં હોય છે. પણ સવાર પડતાં જ પૂછે: ચાની સાથે શું બનાવ્યું છે? ખાખરા છે? કંઈ ગરમ ગરમ ફરસાણ બનાવો ને ! ચટણી-અથાણા તો આપો! બિસ્કીટ કે સૈન્ડવિચ હશે તો ચાલશે? આ છે સવારના પહોરમાં જ ખાવાની ધમાધમ. સવારની ખાવાની ધમાલ પૂરી થાય ને બાર વાગે ત્યાં ફરી ભોજનની ધમાલ. અનેક વાનગીઓ જોઈએ. એમાં કોઈ વાગી ન બની હોય તો મગજ ગુમાવી બેસે, કોધ કરે, દ્વેષ પણ કરે. કોઈ મિત્રને ત્યાં - જમવા ગયો હોય ને અનુકૂળ પદાર્થ ન મળે તો કહે : ફલાણાને ઘેર
જમવા ગયો હતો પણ જમવામાં કંઈ માલ જ મળે નહિ. મિષ્ટાન હતું, પણ ફરસાણમાં કંઈ જ નહિ.” આમ પેટ ભરીને જમીને આવે, ભાવ્યું પણ હોય, છતાંય દોષ કાઢે. ભોજનમાંથી કેટલા રાગદ્વેષ જાગે?
