________________
સાધનોનું સાન્દર્ય
૫૦
એલચીએ જવાબ આપ્યો કે ર૧૨. દુભાષિયાએ નવાબને કહ્યુ
કે ૧૨ બેગમો છે.
પછી નવાબે પુછાવ્યું કે તેના શાહજાદા કેટલા છે? એનુ ભાષાંતર દુભાષિયાએ કરીને પૂછ્યું : ‘તમારી કૅબિનેટના મેમ્બરોને કેટલું' ભથ્થુ મળે છે? ચૂટણી તમે કેવી રીતે કરો છો?”
નવાબે આમ એલચીને વાતોમાં બગલા કેટલા, કૂતરા કેટલા ને મહેફિલ કરવાના સ્થાનો કેટલા? એ જ વાતો પૂછી. તેના જીવનમાં ભારોભાર વિકાર અને વિલાસ હતો. જ્યારે તેનો અનુવાદ કરી રાજનીતિજ્ઞ દુભાષિયાએ રાજ્યનું વ્યવસ્થાતંત્ર કેવું છે? કર તમે કેટલો લો છો? આમ આખી વાત એલચીને ફેરવીને પૂછી.
આ વાર્તાલાપથી એલચીને થયું કે હિન્દુસ્તાનના રાજાઓ ભલે કંઇ ન જાણે, પણ રાજનીતિમાં આપણાથી ઊતરે એવા નબળા નથી. વિશિષ્ટ વાણીથી આવો પ્રભાવ પડ્યો.
ઘરમાં ધી બરાબર વાપરો તો તેની રસોઇ સારી બને. પણ ઘીને ૧૦૮ વાર ધૂઓ તો એ ઝેર બને. આપણા વચનમા કટાક્ષ હોય, કટુતા હોય, બડાઇ મારવાની ને બીજાને ઉતારી પાડવાની ભાવના હોય તો તે ડંખરૂપ જ નીવડે ને?
આપણે સામા માણસનું માન જળવાય તેવું, ઓછું પણ ગૈારવભર્યું વચન બોલવુ જોઇએ. અહંકારથી માણસ શોભતો નથી, અલંકારથી શોભે છે. માનવીનો આ અલંકાર એટલે પરોપકારી વચનો. वाक् भूषणं भूषणाम्।
