________________
ચિંતન એ પરમ તત્વના વિનિશ્વય માટે છે
[૨૯] - તમને થતું હશે કે ટેલિફોન ઉપર વાત કરતાં લાખ રૂપિયા કયાં નથી મળતા? તે શું મેક્ષ પણ એમ ન મળે? પણ લક્ષ્મી પૂર્વકૃત પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના ઉદયથી મળે છે, જ્યારે મેક્ષ મેળવવા તમારે સર્વ કર્મને ક્ષય કરે પડશે. આ કર્મક્ષય માટે ધ્યાન અને ચિંતનની જરૂર છે.
આજે વિસ્તાર વધ્યું છે, પણ ઊંડાણ નથી. ધર્મક્રિયાને વિસ્તાર છે, પણ ચિન્તનનું ઊંડાણ નથી. પ્રવૃત્તિની પાછળ ખરી રીતે વિચારસરણ જ ભાગ ભજવે છે. - મેંદીનાં પાન પહેલાં લીલાં હોય છે. પીસે પછી લાલ બને છે. દૂધમાં આમ જૂઓ તે કંઈ ન દેખાય, પણ વલેણું પછીનું માખણ હાથે એવું ચેટે કે સાબુથી પણ જાય નહીં. પિપર ખાઓ તે તમને કાંઈ ન થાય. પણ ચોસઠ પ્રહર ઘૂંટેલી ખાઓ, તો ગરમી ગરમી થઈ જાય. આ છે ચિન્તન અને મનનો મહિમા.
સામાયિક એક આસન છે, એક આસને બેસીને જ થાય. એ સમય દરમિયાન, સામાયિકમાં શાંતપણે વિચારવ નું છે કે હું મુક્ત, બંધનમાં કેમ પડ્યો? હું મુક્તિને પ્રવાસી, અહીંને વાસી કેમ થયો? હું ક્યાં છું? અહીં હું શું કરવા આવ્યા હતા અને શું કરી રહ્યો છું?
આ રીતે એકાંતમાં પરબ્રહ્મને વિચાર કરવાનું છે. સંકુચિતતામાંથી વિશાળતામાં જવું, એનું જ નામ પરબ્રહ્મ. મારી પત્ની” ને “મારા પુત્રને બદલે વિશ્વ આખું મારું છે. આ વિચાર વિશાળતા વિના ક્યાંથી આવે? * જે માણસ બંધનથી બંધાયે છે, તે છૂટે થવા માટે સર્વ પ્રથમ બંધનને ઢીલાં કરશે. પછી તેને ત્યાગ કરી,
