Tattvavalokan Samiksha

SR No.: 005882
Original Sutra Author: N/A
Author: Abhayshekharsuri
Publisher: Kantilal Chhaganlal
Total Pages: 238
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 211

૧૯૦]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ કહ્યું છે તે સાંભળીને પણ આ ધર્માર્થી શ્રેષ્ઠીએ એમ નથી કહ્યું કે “એ, આ તો નિયાણું કહેવાય, નિયાણું ન કરાય...”ઈત્યાદિ. પણ ઉપરથી તે બહુ સુંદર વાત કહી” એમ કહીને એની ઉપબૃહણા જ કરી છે. વળી, નોંધનીય વાત એ છે કે ધનદત્ત શ્રેણી માટે વપરાયેલાં “સત્યશીલદયાન્વિત”, “ગુરુદેવાર્ચનપ્રીત', ધર્માર્થી. આદિ વિશેષણો સૂચિત કરે છે કે એના જીવનમાં ધર્મઆરાઘના હતી જ, પણ એની પત્નીએ એ ઘર્મના બદલામાં પુત્ર માગવાનું નથી કર્યું. કિન્તુ પુત્રસુખેચ્છાને સફળ કરવા બીજે વિશેષ ધર્મ કરવા કહાં છે, જેનો ધર્મ શ્રેષ્ઠીએ સ્વીકાર કર્યો છે. જે વધારાનો વિશેષ ધર્મ કરવાનું કહેવું ન હોત, તો દેવ-ગુરુની યથોચિત ભક્તિ કરો, સુપાત્રદાન દો, પુસ્તક લખાવો” ઈત્યાદિ એ કહેત નહીં; કારણ કે (સામાન્યથી) ધર્મ તો એના જીવનમાં હતો જ. :
વિશાળ મૃતસાગરમાં મળતાં અઢળક દષ્ટાન્તોમાં કયાંય એવું જોવા મળતું નથી કે આ રીતે ઊભી થયેલી ઈચ્છાની પૂર્તિ માટે ધર્મ કરવાનો પ્રસ્તાવ આવ્યો હોય, ત્યારે ધર્મપરિણત શ્રાવક કે ઉપસ્થિત ગીતાર્થ મહાત્મા " વગેરેએ “આ તો નિયાણું કહેવાય એ અકર્તવ્ય છે એમ વિચારીને કે જણાવીને ધર્મ કરવાનું-કરાવવાનું માંડી વાળ્યું હોય !
એટલે નક્કી થયું કે ઉત્થિત ઈચ્છાની પૂર્તિ માટેનું ઘમનુષ્ઠાન એ નિયાણારૂપ નથી. અને તેથી “સર્વાનને ઈત્યાદિ ઉપદેશ નિયાણાના ઉપદેશ સ્વરૂપ હોઈ અહિતોપદેશ છે એવું નથી
પ્રશ્ન:જ્યાં ઉત્થાપ્ય ઈચ્છા હોય ત્યાં નિયાણું લાગે,એ તો હવે સમજાય છે; તો પછી “શ્રીજયવીયરાયસૂત્રમાં નારિરિ પદથી જે ઈહલૌકિકી ભૌતિક ચીજની માગણી છે એમાં આ દોષ લાગશે ને? કારણ કે એમાં તો પ્રથમ પરમાત્મભક્તિ કરી લીધા પછી, એના બદલામાં આ માગણી છે...
ઉત્તર : આનું (એક) સમાધાન એ છે કે ભગવાનની જે દ્રવ્ય-ભાવપૂજા કરી છે, એના બદલામાં આ માંગવામાં નથી આવી રહ્યું; કિન્તુ તો મને ગુડ
બાવળો ...', “હે પ્રભો ! તારા પ્રભાવથી મને આ આ ચીજ હો” એમ પ્રાર્થના કરાઈ રહી છે. - છતાં જો પ્રભુભક્તિના બદલામાં જ આ માગણીઓ થઈ રહી છે, એમ જ માનવું હોય તો (બીજું) સમાઘાન એ છે કે પ્રભુભક્તિ કર્યા બાદ આ ચીજની