Page Text
________________
૧૬૬]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
શ્રીગણધર દેવો (કે તેમના ઉપકારો) મહાન છે? અથવા તો શું આવો ફલિતાર્થ કાઢશો કે (બ) શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા(કે તેમના ઉપકાર)ની જે પહાનતા છે તે તેઓશ્રીએ ગણધર દેવોને તૈયાર કર્યા એટલા જ રૂપે,અન્યરૂપે નહિ! આવો ફિલિતાર્થ કાઢવો એ શું અજ્ઞાન નથી ?
ઉપમિતિના ઉક્ત અધિકારમાં પણ ધર્મની પ્રધાનતાના વિસ્તૃત વર્ણન પછી મોક્ષને પ્રધાન તરીકે જણાવેલો છે. અને ત્યાર બાદ એવા આશયનો પ્રયોગ છે કે “જોકે મોક્ષ પુરુષાર્થ પણ પ્રધાન જ છે, તોપણ તે ધર્મના કાર્યરૂપ હોવાથી મોક્ષની પ્રધાનતાના વર્ણનથી પરમાર્થથી તેના સંપાદક ધર્મની જ પ્રધાનતાનું દર્શન થાય છે.”
માટે ઉપમિતિના આ અધિકાર પરથી પણ “મોક્ષ જ પ્રધાન પુરુષાર્થ છે એવું અને મોક્ષનો સંપાદક હોવાથી જ ધર્મ પ્રધાન પુરુષાર્થ છે એવું તાત્પર્ય તત્ત્વાવલોકન, પૃ. ૧૮૫ પર જે જણાવ્યું છે તે શું અજ્ઞાનભરેલું નથી? : (૨) રોહી મહુએશો તુદવાર્ડ ઇવરિ નારા ,
વં પુન ડિવો ત તુ તેમાં સિગારા (ઋષ પંડ્યા, રૂ૫) પરમ શ્રાવક શ્રી ધનપાલ કવિએ રચેલ શ્રી ઋષભપંચાશિકામાં કહ્યું, છે કે – (હે નાથ !) આપની સેવાથી જરૂર (મારા) મોહનો નાશ થશે. એ (વાત)થી હું આનંદ પામું છું; પરંતુ મોહનો ઉચ્છેદ થતાં મને કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત થશે અને એક કેવલજ્ઞાની અન્ય કેવલજ્ઞાનીને નમન ન કરતા હોવાથી, મારા ઉપર અનુપમ ઉપકાર કરનારા એવા આપને પણ હું વાંદી નહીં શકું, તેથી કરીને હું ક્ષીણ થાઉં છું (શોકાતુર થાઉં છું).
આમાં પણ સ્પષ્ટ જોવા મળે છે કે ભગવદ્ભક્તિથી મોહક્ષય, કેવલ જ્ઞાનના ક્રમે મોક્ષ મેળવવાનો આનંદ હોવા છતાં ભગવદ-ભક્તિ કરવારૂપ લાભ નહિ મળે,એનો ખેદ જણાવ્યો છે. આના પરથી સ્પષ્ટ જણાય છે કે મુક્તિ મળે એનાં કરતાં પણ પ્રભુની ભક્તિ કરવા મળે એનો એમને વધુ આનંદ હતો. એટલે કે એ ભક્તિરૂપ ઘર્મની તેમને મન વધુ કિંમત હતી, માટેસ્તો, પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજા વગેરે કવિઓએ પણ “મુક્તિથી અધિક તુજ ભક્તિ મુજ મન વસી. ઈત્યાદિ કાં છે.
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |