Tattvavalokan Samiksha

SR No.: 005882
Original Sutra Author: N/A
Author: Abhayshekharsuri
Publisher: Kantilal Chhaganlal
Total Pages: 238
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 147

૧૨૬].
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ मजात्यो अ अणिस्सियववहारी तस्स होइ गुणपक्खो। - णो कुलगणाइणिस्सा इस बवहारंमि सुपसिद्धं ॥३॥
ગાથાર્થ : મધ્યસ્થ જીવ અનિશ્ચિત વ્યવહારી હોય છે અને (ઉપલક્ષણથી) અનુપશ્રિત વ્યવહારી હોય છે. એમાં નિશ્રા = રાગ અને ઉપશ્રા= તેષ, એટલે કે શાસ્ત્રમાં આભાવ્ય-અનાભાવ્ય, સાધુતા અસાધુતા વગેરેની પરીક્ષારૂપ જે વ્યવહારો પ્રસિદ્ધ છે, તેને રાગદ્વેષ રહિતપણે કરનારો હોય છે. તે મધ્યસ્થ જીવને ગુણપક્ષ હોય છે, અર્થાત્ “ગુણો (સત્ય વાત)જ આદરણીય છે એવી માન્યતા હોય છે. આવા મધ્યસ્થ જીવને કુલ ગુણ વગેરેની નિશ્રા હોતી નથી. અર્થાતુ પોતાના કુલ આદિમાં રહેલી વ્યક્તિના છતા પણ દોષોને = " જૂઠને દબાવવા અને અછતા ગુણોને કલ્પી કલ્પીને બહાર જાહેર કરવા તેવી, તેમ જ અન્ય કુલાદિમાં રહેલ વ્યક્તિના અછતા એવા પણ દોષને =જૂઠને કલ્પી કલ્પીને જાહેર અને છતા એવા પણ ગુણોને = સત્ય વાતોને છુપાવવા, એવો પક્ષપાત તેઓને હોતો નથી. આ વાત વ્યવહારસૂત્રમાં સુપ્રસિદ્ધ છે • પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજાનાં આ ટંકશાળી વચન પરથી એ વાત તો નક્કી થઈ ગઈ કે કોઈની પણ ધર્મસંબંધી વચનોની - વિધાનોની પરીક્ષા માધ્યચ્ચ ગુણથી થઈ શકે છે.
હવે પ્રસ્તુત માં વિચારીએ : પોતે સ્વયં તપ-ત્યાગવૈરાગ્ય-શાસસ્વાધ્યાયાદિમાં તરબોળ રહેનાર તરીકે તેમ જ ચાતુર્માસાદિમાં પોતાના સંપર્કમાં આવનાર જીવોને પણ તપ-ત્યાગ વૈરાગ્ય વગેરેમાં તરબોળ કરી નાખનાર તરીકે અને એ રીતે હજારો જીવોને મુક્તિમાર્ગના પ્રવાસી બનાવનાર તરીકે જે મહાત્મા દાયકાઓથી પ્રસિદ્ધ છે, તથા જે મહાત્મા ઉચ્ચ પ્રકાશના પંથે” (પંચસૂત્ર વિવેચન); પરમતજ' (લલિતવિસ્તરા મહાગ્રન્થની વિવેચના) વગેરે સૂક્ષ્મ બુદ્ધિગમ્ય રહસ્યમય સત્ય પદાર્થોનું યથાર્થ પ્રરૂપણ કરનાર વિવેચના ગ્રન્થોની શ્રી જિનશાસનને ભેટ આપનારા છે, એમ જે મહાત્માને માર્ગસ્થ લખાણ કરનાર તરીકે તત્ત્વાવલોકનમાં પણ સ્વીકાર્યા છે;તે મહાત્માનાં વચનો સાંભળીને શું કરવું જોઈએ? સામાન્યથી,સંવિગ્ન અને ગીતાર્થના વચનમાં “બિગ તો? – કોઈ પણ જાતના વિકલ્પ કર્યા વગર તત્તિ' કરવું જોઈએ. અર્થાત્ “આપ કહો છો તેમ જ છે એ પ્રમાણે સ્વીકાર કરવો જોઈએ. એવું શ્રી આવશ્યક નિર્યુક્તિ, શ્રી પંચાશક, શ્રી સામાચારી