Page Text
________________
૧૦૨ ]
[ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
ન
વાત જ શ્લોકમાં ન હોવાથી (કે એની વૃત્તિમાં ન હોવાથી) એ પણ એક ન્યૂનતા થવાની આપત્તિ આવે.
આમ, આવા બધા દોષો ઊભા થતા હોઈ નક્કી થાય છે કે અહીં અમલ (કે અસમ) ધર્મ તરીકે શુદ્ધ ધર્મની જે એ વ્યાખ્યાઓ છે, તેમાંથી પ્રથમ વ્યાખ્યાવાળો (એટલે કે એને કરનાર ધર્મી કેવો છે ? એ ખાખતને ગૌણ અનાવીને માત્ર ધર્મના સ્વરૂપની અપેક્ષાએ શુદ્ધ એવો) સર્વજ્ઞ-કથિત ધર્મ લેવાનો છે, પણ ખીજી વ્યાખ્યાવાળો (એટલે કે જેમાં ધર્મી કેવો છે ? એની પ્રધાનતયા અપેક્ષા છે તેવો) અમલ ધર્મ લેવાનો નથી. અને તેથી તમે એ ખીજી વ્યાખ્યાને અનુસરીને ‘મલ' વગેરેનું જે લાંબુંલચક વર્ણન કર્યું છે તે નિરર્થક ઠરે છે. શબ્દોની શાસ્ત્રોમાં જ અનેક વ્યાખ્યાઓ - અર્થો જોવા મળતાં હોય, તો તે તે અધિકારમાં કયો અર્થ લેવાનો છે એનો નિર્દોષ નિર્ણય કરી, પછી આગળ વિચારણા ચલાવવી જોઇએ. આ જ રીતે કલ્યાણ' શબ્દના અનેક અર્થો શાસ્ત્રોમાં મળે છે,તો તે તે અધિકારમાં તેવાં તેવાં વિશેષણો સાથે વપરાયેલા ‘કલ્યાણ' શબ્દનો શો અર્થ લેવો એ મધ્યસ્થતાથી નક્કી કરવો જોઈએ. સર્વત્ર અર્થવિભાજન – વિષય-વિભાજનપૂર્વક વિચારણા કરવી જોઈએ..
તેથી આ શ્લોકનો ટૂંકમાં યથાર્થ અર્થ આવો નક્કી થાય છે કે જેઓ લજ્જા, ભય વગેરેથી અમલ ધર્મ (શ્રી સર્વજ્ઞકથિત જૈનધર્મ) કરે છે તેઓ અમેય ફળ પામે છે.’
मनोवत्सो युक्तिगवीं मध्यस्थस्यानुधावति ।
तामाकर्षति पुच्छेन तुच्छाग्रहमनः कपिः || माध्यस्थ्याष्टक २ ॥
મધ્યસ્થ વ્યક્તિનું મનરૂપી વાછરડું યુક્તિરૂપી ગાયને અનુસરે છે (એટલે કે એ, યુક્તિને અનુરૂપ પોતાની વિચારધારા કેળવે છે); જ્યારે તુચ્છ આગ્રહી વ્યક્તિના મનરૂપી વાંદરો યુક્તિરૂપી ગાયને પૂંછડાથી ખેંચે છે (એટલે કે એવી વ્યક્તિ, પોતાની ઘડેલી વિચારધારા તરફ યુક્તિને તાણવા પ્રયાસ કરે છે)..
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |