________________
નીકળી જાય, અરે ! ખાવાની વસ્તુ ખાતાં આસક્તિ આવે તો પણ ખોટું છે તેમ લાગે. તેને લાગે કે, આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિકોણથી ખાવું એ આત્માનો સ્વભાવ નથી, જડને ખા ખા કરવું તે આત્માનો વિકાર છે, જ્યાં સુધી શરીર છે ત્યાં સુધી દેહને ટકાવવા માટે પોષણ જરૂરી છે, તેથી ખાદ્ય પદાર્થને અહિંસક રીતે લઈશ તો ઘણો લાભ થશે, કેમ કે જે હિંસા આદિ થાય છે તે પાપ છે તેથી તેમાં આસક્તિ-રસ ન આવવાં જોઈએ.
સભા :- એટલે વખાણ કરતાં કરતાં નહિ ખાવાનું?
સાહેબજી :- ના, નહીં ખાવાનું. કોઈ પૂછે કે આ વાનગી કેવી બની છે? તો. સારી બની હોય તો સારી જ કહેવાય. સત્યને સત્ય તરીકે રજૂ કરવામાં વાંધો નથી, પણ અંદર માનસિક રીતે રાચવા-ભાચવાનો તથા ટેસ્ટથી ખાવામાં ખોટું નથી કે મજા તો કરવી જ જોઈએ તેવા અશુભ ભાવો ન જોઈએ. પાપનાં વખાણ તે પાપની અનુમોદના જ છે. જાણીબૂજીને અનુમોદના કરે તેને પાપ બંધાય, પણ આ પાપ કહેવાય તેની જેને ખબર ન હોય, તેથી અજ્ઞાનતાથી અનુમોદના કરે તો તેવા જીવોને હળવો કર્મબંધ થાય.
મોક્ષમાર્ગની પ્રાથમિક ભૂમિકામાં આવેલો જીવ જાણી જોઈને પાપની અનુમોદના કરે નહિ. કદાચ અજ્ઞાનતાથી પાપની અનુમોદના થઈ જાય; કારણ કે જયાં સુધી મિથ્યાત્વછૂટતું નથી ત્યાં સુધી સંપૂર્ણ વિવેક જીવમાં પ્રગટતો નથી, મંદ મિથ્યાત્વીમાં ઝીણો પણ અવિવેક રહેલો છે. જેટલાં વૈરાગ્ય ને વિવેક ઓછાં, તેટલા પાપના અનુબંધ વધારે. જયારે વૈરાગ્ય ને વિવેક સંપૂર્ણ આંવી જાય, ત્યારે ૧૦૦% પુણ્યનો અનુબંધ પડે છે; કારણ કે સમકિતીમાં પૂર્ણ જાગૃતિ છે, ઊંઘમાં પણ તે પાપની અનુમોદના ન કરે. સમકિતીને રાગ થાય પણ તેને રાગ તો ન જ ગમે. સમકિતીને આસક્તિ હોઈ શકે, પણ તેની રુચિ તો ન જ હોય.
સભા પછી અજ્ઞાનતાથી જ પાપ કરવું સારું?
સાહેબજી :- એક સમકિતી જાણી-બૂજીને પાપ કરે છે, જયારે એક મિથ્યાષ્ટિ અજાણતાં પાપ કરે તો આ બેમાં સમકિતીને પાપ ઓછું બંધાય; કારણ કે સમકિતી જાણીબૂજીને પણ અનુમોદના વગર પાપ કરે છે. પાપની અનુમોદના કરો તો તીવ્ર પાપ બંધાય, પણ સમકિતી પાપની અનુમોદના ઊંઘમાં પણ નથી કરતો માટે તેને પુણ્યનો જ અનુબંધ પડે છે. જ્યારે જે મિથ્યાષ્ટિ અજાણતાં પાપ કરે છે તેનામાં
૨૪૪
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”