________________
તેઓ ગોચરી લઈ ગયા પછી સંપૂર્ણ અહિંસક જીવન જીવવા માટે જ તેનો ઉપયોગ કરશે. વાયા વાયા પણ તે ભોજનથી તેઓ હિંસા કરે નહિ અને કરાવે નહિ. પરંતુ સામાયિક કરતાં ગાયને કે ભિખારીને તમારાથી ખાવાનું તો નહિ જ અપાય, પણ આપવાની ઇચ્છાય કરવાની હોતી નથી. અરે ! ભગવાનની આરતી ઉતારવાનું મન થાય તો પણ શ્રાવકને સામાયિકમાં પાપ લાગે. સાધુને સર્વવિરતિ સામાયિક, જ્યારે શ્રાવકને દેશવિરતિ સામાયિક. શ્રાવકના સામાયિકમાં છ કોટિ પચ્ચક્ખાણ, જ્યારે સાધુના સામાયિકમાં નવ કોટિ પચ્ચક્ખાણ. તમારે મન-વચન-કાયાથી હિંસા કરવી નહિ અને કરાવવી નહિ, પણ અનુમતિનો અત્યાગ છે; કારણ, શ્રાવકને તેનો ત્યાગ અશક્ય છે. તમે ગમે તેટલા અહિંસાના ભાવમાં જવા માંગો તો પણ ઉત્કૃષ્ટથી કરણ-કરાવણનો નિરોધ કરી શકો, પણ અનુમતિનો નિરોધ કરી શકતા નથી. કારણ, તમે સામાયિકમાં હો ત્યારે પણ તમારા માટે શાક વગેરે સમારાય છે, એટલે તમે સામાયિકમાં બેઠા છો તે વખતે તે જીવોની તમારા માટે હિંસા થઈ રહી છે. વળી સામાયિકમાંથી ઊઠીને તમે તે શાક વાપરશો. સામાયિક વખતે બનેલી વસ્તુનો સામાયિક બાદ તમે ભોગવટો કરો છો, માટે તેમાં તમારી સંમતિ છે જ. તેવી જ રીતે તમે સામાયિકમાં હો ત્યારે જ તમારી સામે તમારાં કપડાં ધોવાતાં હોય છતાં તમે નિષેધ નથી કરતા, તેથી જે જીવોની હિંસા થાય છે, તેમાં તમારી અનુમતિ છે. તમારો દીકરો પેઢી પર વેપાર કરતો હોય અને સામાયિક વખતે થયેલો નફો તમે સામાયિક બાદ અવશ્ય ઉપભોગ કરો છો, બેંકમાં મૂકેલી મૂડીનું પણ સામાયિકના કલાકનું વ્યાજ લો જ છો. આમ, શ્રાવકને દુનિયાભરના પાપમાં અનુમતિ સામાયિક વખતે પણ હોય જ છે. આપણો ધર્મ ઘણો જ સૂક્ષ્મ છે. પાપના પાયાના વિકલ્પો વિચાર્યા છે.
સાધુને અનુમતિના પાપથી પણ વિરામ છે. વળી શ્રાવકને સામાયિક-પૌષધમાં જેનો ત્યાગ હોય છે તેનો તો સાધુજીવન દરમ્યાન ત્યાગ છે જ. સાધુથી આરંભસમારંભવાળા ધર્મકાર્યો કરાય નહિ કે કરાવાય નહિ અને કરે તો દોષ લાગે જ. વળી આવાં કામો જે સાધુ કરતા હોય અને તમે રાજી થાઓ અને પ્રોત્સાહન આપો તો તમને પણ દોષ લાગે. પરંતુ અત્યારે તો તમે ભગવાનની આજ્ઞાવિરુદ્ધની વાતોમાં જ રાજી થાઓ છો. ખરેખર તેમાં તમારી અનુમોદના તો ન જ જોઈએ.
અન્ય ધર્મોમાં તો તેમના સાધુઓ જ મંદિર સાચવે, પૂજા-પાઠ-ભક્તિ બધું જ જાતે કરે, ભગવાનની ભક્તિ કરતાં મંજીરા લઇને નાચે પણ ખરા. જ્યારે હું લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૫૯