________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-તેરમો પ્રકાશ ૧૧૯
હેતુ નિરાસ સ્તવ
૨) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ – હે વિભુ ! મનવર્તનમનાં-(મમતારૂપ સ્નેહથી) લેપાયા વિના સ્નિગ્ધ મનવાળા,
ગોષ્યનવાવ૫ર્થ પ્રમાર્જન કર્યા વિના ઉજ્વળ વાણીવાળા, ગૌતામનશીનંપ્રક્ષાલન કર્યા વિના નિર્મળ શીલવાળા અને, શરણં શરણ સ્વીકારવા યોગ્ય, ત્વઆપના, શર-શરણે, યે-રહું છું.
હે વિશ્વજનહિતકર ! લેપ વિના સ્નિગ્ધમનવાળા, પ્રમાર્જન કર્યા વિના ઉજ્વળ વાણીવાળા અને પ્રક્ષાલન વિના નિર્મલ શીલવાળા આપના શરણે જાઉં છું. કારણ કે આપ શરણ સ્વીકારવા યોગ્ય છો.
તેલ વગેરે સ્નિગ્ધ વસ્તુના લેપથી સ્નિગ્ધતા થાય છે. આપ તો મમતા રૂપ સ્નિગ્ધ વસ્તુથી લેપ કર્યા વિના જ સ્નિગ્ધ મનવાળા છો. પ્રાયઃ સાફ કરેલી જ વસ્તુ ઉજ્જવળ હોય છે, આપ તો સાફ કર્યા વિના જ ઉજ્વળ વાણીના સંચારવાળા છો. પ્રાયઃ ધોયેલી જ વસ્ત્રાદિ વસ્તુ નિર્મલ હોય છે. આપ તો પ્રક્ષાલન કર્યા વિના જ નિર્મલશીલવાળા છો.'
અહીં ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે–ભગવાનનું મન, વચન અને શીલ અનુક્રમે લેપ કર્યા વિના જ, સાફ કર્યા વિના જ અને પ્રક્ષાલન કર્યા વિના જ સ્નિગ્ધ, ઉજ્વળ અને નિર્મલ હોય છે. આંતર શત્રુઓથી ત્રાસ પામેલો હું આવા પ્રકારના આપના શરણે જાઉં છું. કારણ કે આપ શરણ સ્વીકારવા યોગ્ય છો. (૨)
ત્રીજીવિભક્તિ એકવચનાંત વિશેષણોને કહે છે– अचण्डवीरवृत्तिना, शमिना समवर्त्तिना।
त्वया काममकुट्यन्त, कुटिलाः कर्मकण्टकाः ॥३॥ ૩) અન્વય સહિત શબ્દાર્થહે વીરશિરોમણિ ! અચાડવીરવૃત્તિના-ઉદ્ધતાઇ વિના પરાક્રમવાળા, શનિશાંત, સમર્નિના-સમભાવવાળા, વૈય-આપે, દિતા:-વક્ર, વાઇટ:કર્મરૂપ કંટકોને, મં-અત્યંત (ફરી સંબંધ ન થાય એ રીતે), ચા-કુટી નાખ્યા. અર્થાત્ ભગવાને ઉદ્ધતાઇ, ગુસ્સો અને અહંકાર કર્યા વિના જ પરાક્રમથી
