________________
પ્રશ્ન - ૭ આ પાઠમાં આ જ ધાતુઓ લેવાનું કારણ શું ?
ઉત્તર - ૭ નિમ્, શુવૃ૬ આ ધાતુઓમાં ઉપાજ્ય હૃસ્વનામિસ્વર છે (રૂ-૩-2) તેમને ગુણની પ્રાપ્તિ થાય છે. એવું જણાવવા માટે આ ત્રણ ધાતુ આપેલ છે. ન માં ઉપાજ્યમાં (1) હ્રસ્વસ્વર છે પણ નામી નથી એટલે ગુણ ન થાય તેવું બતાવવા માટે નમ્ ધાતુ આપેલ છે. તથા શ્રીહ્નાં ઉપાજ્યમાં (હું) નામિસ્વર છે પણ દીર્ઘ છે માટે ગુણ ન થાય એમ જણાવવા માટે સ્ત્રી ધાતુ આપેલ છે નિમાં ઉપાજ્યમાં વ્યંજન છે માટે ગુણની પ્રાપ્તિ જ નથી. તેવું બતાવવા માટે નિર્ ધાતુ આપેલ છે. એમ ઉદા. અને વિરૂદ્ધ ઉદા. બતાવવા માટે આ ધાતુઓ આપ્યા છે.
(પાઠ-૮)
પ્રશ્ન - ૧ ઉપાજ્યમાં કોનો ગુણ થાય ? અને અન્યમાં કોનો ગુણ
થાય ?
ઉત્તર - ૧ ઉપાજ્યમાં હ્રસ્વનામિસ્વર રૂ, ૩, ઝરુ નો ગુણ થાય અને અન્યમાં હ્રસ્વ-દીર્ઘ બન્ને ય નામિસ્વરનો ગુણ થાય એટલે કે રૂ----- શ્રુ નો ગુણ થાય છે.
પ્રશ્ન - ૨ નિ. ૧ કેટલી રીતે લાગે ?
ઉત્તર - ૨ આ નિયમ ૬ રીતે લાગે છે. રૂ––૩-૪-28-ત્ર આ ૬ નામિસ્વરનો ગુણ થતો હોવાથી ૬ રીતે લાગે છે. તે
પ્રશ્ન - ૩ નિ. ૨ કેટલી રીતે લાગે ? કેવી રીતે ? ઉત્તર - ૩ નિ. ૨. પ૬ રીતે લાગે છે જે આ રીતે. 9 + ૧૪ સ્વર = કર્યું છે + ૧૪ સ્વર = બામ્ મો + ૧૪ સ્વર = નવું ૌ + ૧૪ સ્વર = માત્
૫૬
૪૦
