Page Text
________________
છૂટ આપી છે. અને એટલે સુધી કહ્યું કે સર્વના ભોગે પણ આત્મરક્ષણ કરવું, અને વખત આવે ત્યારે સંયમના ભોગે પણ સ્વરક્ષણ કરવું. જો વધારે જીવશો તો આરાધનાનો લાંબો લાભ મેળવી શકશો. કાઉસ્સગ્ગમાં પણ આગાર મૂક્યા છે. તે વખતે આગ લાગે તો ભાગી જવાનું છે. નીચલા સ્ટેજ વખતે સ્વરક્ષણની ના નથી, પણ સ્વરક્ષણ વખતે ભાવ શુભ જોઈએ.
તે જ રીતે બીજાનું રક્ષણ કરતી વખતે પણ એમ થાય કે હું લોકોને બતાવી આપું, મારી નામના થાય, છાપામાં નામ આવી જાય; પ૨૨ક્ષણ રૂપ પરોપકારની પ્રવૃત્તિ પણ આવા અશુભ ભાવથી કરો તો પાપ લાગે. વળી તે રક્ષણ કરવા યોગ્ય વ્યક્તિ તમારા સગપણવાળી નીકળે, અને તે સંબંધ ખાતર જ તમે મમત્વથી લડો તો પણ પાપ લાગે. પ્રવૃત્તિ એની એ જ છે, પણ તમે બધે અશુભ ભાવ રાખ્યો છે, માટે જ પાપથી લેપાઓ છો. બધે જીવનમાં તમને સ્વાર્થ નડે છે. તમારું જીવન સ્વાર્થ ખાતર વહાલું કરાતું હોય છે માટે પાપ લાગે છે, પણ શુભ ઉદ્દેશથી કદાચ લાખો કરોડોની હિંસા કરો તો પણ પાપ ન લાગે.
વસ્તુપાળ-તેજપાળે નીતિ ખાતર યુદ્ધ ખેડ્યું છે. ન્યાય આપવા યુદ્ધ કર્યુ છે. છતાં પણ તેમને ક્યાંય શાસ્ત્રમાં ગેરવાજબી નથી કહ્યા, કારણ તેમાં અશુભ ભાવ નથી. જો તમારા સ્વાર્થને દફનાવીને પ્રવૃત્તિ કરશો તો પાપ નહિ લાગે. પરોપકારની પ્રવૃત્તિ શુભ ભાવથી કરશો તો ધર્મ બનશે, માત્ર ભૂમિકા પ્રમાણે પરોપકાર જોઈએ. અમે સાધુ છીએ, સ્વરક્ષણ કરીએ છીએ પણ અહિંસક પદ્ધતિથી. મને ખંધકમુનિની જેમ શાંત ઊભા રહેવાનું ભગવાને કહ્યું નથી. કારણ કે આર્તધ્યાનાદિમાં મરું તો આરાધના હારી જાઉં. પરંતુ અમારે સ્વરક્ષણ કરવાનું આવે ત્યારે શું હું કાંઈ હાથમાં તલવાર લઉં ? અહિંસક પદ્ધતિથી બચાવ કરું તો ચાલે. કૂતરું કરડવા આવે ત્યારે અમારા હાથમાં દંડો હોય તો પણ તેને અમે મારતા નથી, પણ વારંવાર બતાવીને ડરાવીને અમે અમારું રક્ષણ કરીએ. અમે હિંસક પદ્ધતિથી રક્ષણ કરીએ તો ન ચાલે, કારણ અમે મહાવ્રતો લીધાં છે; જ્યારે તમે આવાં મહાવ્રતો લીધાં નથી. તેથી બધે ભૂમિકાભેદે પ્રવૃત્તિ કરવાની આવશે, માટે બરાબર સમજો.
હવે મારી સામે બીજો નબળાને મારતો હોય તો અમારી તે વખતે શું ફરજ આવે ? ઉંદરને બિલાડી મારતી હોય તે વખતે તેનું રક્ષણ કરવાની અમારી ફરજ છે, કા૨ણ કે અમે અમારું સ્વરક્ષણ કરીએ છીએ. જ્યારે અમારાથી ઊંચી ભૂમિકાવાળા સાધુને તેમ કરવાનું આવતું નથી. તમે શ્રાવક થઈને હાથમાં હથિયાર લો તે વાજબી થાય, પરંતુ મારા પરોપકારના પ્રયત્નમાં ફેર આવશે. હિંસક પ્રતિકાર સાધુ ન કરી શકે. અત્યારે તમને ભૂમિકાજ્ઞાન નથી,
અનેકાંતવાદ
39
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |