________________
TUGB - વળી પરમાત્મા કેવા છે? ગુણાબ્ધિ છે. ધ્રુવસત્તાને ધારણ કરતું પરતત્ત્વ ગુણસાગર સ્વરૂપ છે. જેમ સમુદ્રમાં અનેક જલ હોવા છતાં સમુદ્રરૂપે એક સ્વરૂપ છે તેમ પરતત્ત્વ ગુણોરૂપી જલથી ભરેલું છે. છતાં તે એક ગુણ સમુદ્રરૂપ સ્વરૂપને ધારણ કરી એકત્ત્વતાને ધારણ કરે છે. તેના ગુણો પરતત્ત્વરૂપે સક્રિય નહિ (નિષ્ક્રિય) હોવાથી એક ચૈતન્યના પ્રવાહરૂપ મોટા સાગરરૂપે અસ્તિત્વ ધરાવે છે. તે પરતત્ત્વ બધા ગુણોરૂપી જલનો સમૂહરૂપે ચૈતન્યરૂપ પ્રવાહ બની તે રૂપે અસ્તિત્વ ધરાવતો ગુણાબ્ધિ ગુણસાગર છે.
અરિહંત પરમાત્મા ગુણાબ્ધિ છે. જેમ સમુદ્રમાં રત્નોનો સમૂહ રહેલો છે તેથી તે રત્નાકર કહેવાય છે તેમ અરિહંત પરમાત્મામાં અનંત ગુણોરૂપી રત્નો છે તેથી તે ગુણાબ્ધિ કહેવાય છે. પરમાત્માના ગુણો ગણી શકાય તેમ નથી માટે અનંત છે. તે ગુણો આત્મતત્ત્વ સક્રિય હોવાથી ભોગ કરતાં આનંદ અનુભવે છે. એવા અનંત ગુણોનો આસ્વાદ લેતા પરમાત્મા ગુણસમુદ્ર છે માટે તેમને ગુણાબ્ધિ કહેવાય છે.
નવનાથાય - વળી પરમાત્મા કેવા છે? લોકનાથ છે. ધ્રુવસત્તાને ધારણ કરતું, પરતત્ત્વ તે લોકનું નાથ છે. ત્રણ જગત અર્થાત્ ચૌદ રાજલોક તેને લોક કહેવાય છે. પરતત્ત્વ એટલે આત્મતત્ત્વની સત્તા, જે શક્તિરૂપ છે તે લોકવ્યાપી છે. જો તે શક્તિ લોકવ્યાપી ન હોય તો લોકનું અસ્તિત્વ ન હોય, માટે લોકનું અસ્તિત્વરૂપ યોગ અને તે સત્તાનું રક્ષણ તે શક્તિથી થતું હોવાથી લોકનું યોગક્ષેમ તેનાથી થયું તેથી તે પરતત્ત્વ લોકનાથ છે.
અવાન્તરસત્તાને ધારણ કરતું પરમાત્મતત્ત્વ તે અરિહંત પરમાત્મા લોકનાથ છે. ત્રણ લોક ઉર્ધ્વ, અધો અને તિર્થાલોક તેના નાથ એટલે તેનું યોગ અને ક્ષેમ જે કરી રહ્યા છે. અર્થાત્ ત્રણ લોકના જીવોને
શક્રસ્તવ
૫૧
