________________
ભવ્ય જીવોને મુક્તિ સુખનો માર્ગ દેખાડી ઉપકાર કર્યો છે. ઉપકારીઓમાં સૌથી મુખ્ય હોવાથી તે પૂજ્યોમાં પણ સૌથી મુખ્ય છે માટે પરમાપ્ત છે.
-
પરમાખિજાય – વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? પરમકારૂણિક છે. કેમકે તે પરતત્ત્વ કોઈ જીવને મુશ્કેલીમાં મૂકતું નથી, તે કોઈના સંબંધમાં આવતું નથી પોતે એક છે અને સ્વતંત્ર સ્વાધીન છે તેથી તેને કોઈનો સંપર્ક થતો નથી માટે જડ-ચેતન આદિ દ્રવ્યોથી અલિપ્તતાના કારણે જે કોઈને નડતરરૂપ બનતું નથી તે જ તેનું પરમ કારૂણિક સ્વરૂપ છે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે ? પરમકારૂણિક છે. કરૂણાની ટોચે પહોંચી ગયા છે. જે ભાવ કરૂણા દ્વારા જગતના સઘળા જીવોને દુઃખ મુક્ત કરવાના ભાવથી તીર્થંકરનામકર્મ ઉપાર્જન કરી છેલ્લા ભવમાં તે કરૂણાનું સ્વરૂપ આત્મામાં સક્રિયરૂપે પ્રગટ થયું અને તે કરૂણાના ભંડાર એવા પરમાત્માએ સમવસરણમાં બેસીને દેશનાનો ધોધ વહેવડાવ્યો જેથી પરમ કારૂણિક બન્યા અર્થાત્ કરૂણા કરનારાઓમાં સૌથી પરમ મુખ્ય બન્યા. માટે પરમકારૂણિક છે.
સુરતાય – વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? સુગત છે. કેમકે પરતત્ત્વ અવિચલિત, નિસ્તરંગ, નિકંપ આદિ સ્વરૂપી નિષ્ક્રિય હોવા છતાં તે જડ નથી કિન્તુ સુગત-બુદ્ધ છે. તે પોતાના અસ્તિત્વ માત્રથી, સત્તામાત્રથી, શક્તિ માત્રથી છે પરંતુ તે બુદ્ધ છે જ્ઞાન-ચૈતન્યશક્તિવાળુ છે માટે પરતત્ત્વ તો સુ-સુહુ ગત એટલે સારી રીતે બોધયુક્ત છે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે ? સુગત છે - બુદ્ધ છે. જેટલા જગતમાં ભિન્ન ભિન્ન મતોના આદિ કરનારા ભગવાન તરીકે પૂજાય છે તે બધું ય અરિહંત પરમાત્મામાં ઘટે છે. બૌદ્ધો એમ માને છે.કે બુદ્ધ ભગવાને
૪૪
શક્રસ્તવ
