________________
પ્રાણીઓના નાથ છે. આ પરતત્ત્વના અસ્તિત્વથી જ ચોર્યાશી લાખ જીવયોનિના પ્રાણીઓનું યોગક્ષેમ થઈ રહ્યું છે. ચૈતન્યશક્તિરૂપ આત્મદ્રવ્ય દરેક પ્રાણીઓને ગુણ - પર્યાય જે પ્રાપ્ત નથી તેની પ્રાપ્તિ થાય છે જે પ્રાપ્ત છે તેનું રક્ષણ થાય છે.
પુરુષાર્થનાથાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? પુરુષાર્થનાથ છે. પુરુષાર્થનો નાથ છે. સકલ પુરુષાર્થનું યોગક્ષેમ પરતત્ત્વથી થઈ રહ્યું છે. પુરુષ એટલે આત્મા, અર્થ એટલે પ્રયોજન. આત્માના બધા પ્રયોજનો-ધર્મ મોક્ષ વગેરે તેની અપ્રાપ્તની પ્રાપ્તિ અને પ્રાપ્તનું રક્ષણ પરતત્ત્વ-ચૈતન્ય શક્તિના અસ્તિત્વ માત્રથી થઈ રહ્યું છે. માટે તે પુરુષાર્થનાથ છે.
પરમાર્થનાથાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? પરમાર્થનાથ છે. પરમ અર્થ એટલે પરમ પ્રયોજન તેના નાથ છે. આત્માને પરમ પ્રયોજન જે જે વસ્તુનું છે તે તે સર્વ વસ્તુ પરમાર્થ છે. તેનું યોગક્ષેમ પરતત્ત્વથી થઈ રહ્યું છે. માટે તે પરતત્ત્વ પરમાર્થનાથ છે. ખાસ તો પરમાર્થ એટલે આત્માને પરમ પ્રયોજન મોક્ષનું છે. પરતત્ત્વ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરાવે છે માટે તે પરમાર્થનાથ છે.
મનાથનાશાય -. વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? અનાથનાથ છે. જે નાથ વિનાના છે તેના નાથ છે. અથવા અનાથ એવા નાથ છે. પોતે નાથરહિત છે. તેના માથે કોઈ નાથ નથી. તેનું યોગક્ષેમ સહજભાવે થઈ રહેલું છે, એવું તે નાથના સ્વરૂપને ધારણ કરનારું છે.
નવનાથાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? જીવનાથ છે. પ્રાણોને ધારણ કરે તે જીવ. તેનું યોગક્ષેમ પરતત્ત્વ-ચૈતન્યશક્તિથી થઈ રહેલું છે. આત્મદ્રવ્યના અસ્તિત્વથી જ જીવ પ્રાણોને ધારણ કરે છે અને ટકાવી રાખે છે. તે જ તેનું યોગક્ષેમ છે માટે પરતત્ત્વ તે જીવનાથ છે.
શકસ્તવ
૧૦૧
