Page Text
________________
છે. પરતત્ત્વ નિરાળુ હોવાથી તમસ, મહાતમસ્ સર્વથી દૂર છે માટે પરતત્ત્વ મહાતમઃ પારે સુપ્રતિષ્ઠિત છે.
સ્વયંન્ત્ર - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? સ્વયંકર્તા છે. તેનો સ્વભાવ એવો છે કે તે પોતે નહિ કરવા છતાં ઉત્પન્ન થાય છે તે રીતે કર્તૃત્વ સ્વભાવથી કર્તા બને છે. પરતત્ત્વ સ્વયં પોતે કર્તા છે. અર્થાત્ તેનો ઉત્પાદક કોઈ નથી. સ્વયંભૂ હોવાથી સ્વયંકર્તા છે. અર્થાત્ સર્વનું કર્તૃત્વ પરતત્ત્વમાં રહેલું છે. તે નિષ્ક્રિય હોવા છતાં ગુણ - પર્યાય તેમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે માટે સમગ્ર જગતનું કર્તૃત્વ તેમાં રહેલું છે માટે પરતત્ત્વ સ્વયંકર્તા છે. કોઈ નિમિત્ત કારણની પણ તેને જરૂર નથી પડતી.
સ્વયંન્નેં - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? સ્વયંહર્તા છે. સ્વાભાવિકહર્તા છે. સ્વભાવ એવો છે તેથી હરણ (વ્યય) થાય છે. તે નિષ્ક્રિય હોવા છતાં સર્વનું હતૃત્વ પરતત્ત્વમાં રહેલું છે. સર્વ ગુણ-પર્યાયનો ઉત્પાદ, વ્યય થતો હોવાથી જ્યારે ઉત્પાદ થાય છે ત્યારે પરતત્ત્વનું સ્વયં કર્તૃત્વ જણાય છે, જ્યારે વ્યય થાય છે ત્યારે તેનું સ્વયં હતૃત્વ જણાય છે. તેમાં કોઈ નિમિત્ત સાધનની જરૂર નથી પડતી. અર્થાત્ ક્ષણે ક્ષણે પલાટાવાના સ્વભાવથી થતા ઉત્પાદ વ્યયમાં કોઈ કારણ નથી. તેમાં તો પરતત્ત્વ પોતે જ સ્વભાવથી કર્તા અને હર્તા બનતો હોવાથી, પરતત્ત્વ જેમ સ્વયં કર્તા છે તેમ સ્વયં હર્તા છે. અર્થાત્ પોતાની મેળે હર્તા બને છે.
-
સ્વયંપાતળાય – વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? સ્વયંપાલક છે. પોતે પાલક છે. પોતે પોતાનો પાલક છે. તેનું પાલન સ્વયં થઈ રહ્યું છે. સ્વભાવથી જ તે રક્ષાઇ રહ્યું છે. પરતત્ત્વને કોઈ કાંઈ કરી શકતું નથી. તે નિરાળું હોવાથી સ્વરૂપ સ્થિત તેનું રક્ષણ સહજ સ્વભાવથી છે. માટે પરતત્ત્વ સ્વયંપાલક છે.
-
આત્નેશ્વરાય – વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે ? આત્માનું ઈશ્વર છે. આત્માનું ઐશ્વર્ય પરતત્ત્વમાં રહેલું છે માટે પરતત્ત્વ આત્નેશ્વર છે. ગુણ
શક્રસ્તવ
૮૧
| SR No. | 005864 |
| Book Title | Shakrastava |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Padmalatashreeji |
| Publisher | Premilaben Jayantilal Shah |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 224 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 5 MB |