________________
તેને દંતાદી સ્થાનોમાં થી પહોંચી માત્ર હદયમાં બોલાય તે મધ્યમા...! નાભિમાં પશ્યતિ તેની નીચે પરા.. વાણી = અંદરની હવા ઉત્પન્ન થાય અને ધીમે-ધીમે આગળ વધે. પશ્યતિ - ઈદ્રિયો મન બુધ્ધિથી પર, કોઈથી પણ જાણી ન શકાય, તે... પણ જો યોગમાં આગળ વધ્યા હોય તો ખાલી ફુરણા થાય. ભાષાવર્ગણાના પુદ્ગલો શરીરમાં , ભાષાવર્ગણાના પુગલો લઈને બોલે. પરા-પશ્યતિ યોગીઓને હોય.
અંતરમાં વ્યવસ્થિત રીતે જાપની ક્રિયા થાય. જેમાં હોઠ જીભ ન હાલે. પણ હૃદયમાં જ જાપ કરે તે મધ્યમા. ભાષા વર્ગણાની પુલની પ્રકીયા ચાલુ હોય તેને છોડવાની ચેષ્ટા તે બીજાને ગ્રાહ્ય ન થાય.
કેવલજ્ઞાની ભગવંતોને સ્કુલ મન ન હોય. માત્ર સૂથમ મનયોગ હોય. સામાન્ય કેવલીઓને માત્ર સત્તા રૂપે તીર્થંકર પરમાત્માને વ્યવહાર રૂપે હોય. અનુત્તર વિમાનને દેવતાઓને જે જાતની તત્ત્વની વિચારણા ચાલતી હોય તેમાં આત્મતત્ત્વ અથવા જીવ તત્ત્વમાં કોઈ શંકા થાય તો ત્યાંથી જ મનોવર્ગણાના પુગલો ગ્રહણ કરે. તેમાં ચિંત્વન કરે. આનું શું થાય? અને છોડી દે. કેવલજ્ઞાની તીર્થંકર ભગવંત તે પુદ્ગલ જાએ છે. શું છે? અને તેના અર્થની ચિંતવના કરીને પાછા છોડી દે. તે ગોઠવેલા મનોવર્ગણાના પુદ્ગલોથી... અનુત્તરવાસી દેવો જવાબ લઈ શકે. અવધિજ્ઞાની. સાધુ ભગવંત મનોવણાના પુગલોને જાવે પણ તેનો આકાર જોઈને આનો અર્થ એમ થાય તે કદી ન કહી ન શકે. એ મન:પર્યવનો વિષય છે.
અનુત્તર દેવોનું અવધિજ્ઞાન સંભિત્રલોકનાડી ત્રસનાડીનું હોય છે. ચૌદ રાજલોક ઊંચી એક રાજલોક પહોળી એવી ત્રસનાડી છે. અનુત્તર વિમાનથી ઉપર છાજા સુધી, નીચે સાત નારકી સુધીનું - આખા લોકનું જાએ અને જાણે.
તીર્થંકર પરમાત્મા એનો અર્થ માનસિક ચિંત્વન દ્વારા જે આપે શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૫
૩ ૩)
