________________
ભાવસંવર...!
અણગાર અવસ્થા આવવા સાથે ભાવ સંવરની પ્રાપ્તિ થાય. ભાવ સંવર ઉત્કૃષ્ટ કોટાનુ અને અનુત્તર શ્રેષ્ઠ કોટીનું હોય ત્યારે જ (ભાવ) નિર્જરાનું તત્ત્વ વધે. અશુભ કર્મને અટકાવવાનો પ્રયત્ન તે... દ્રવ્યસંવર. કારણ પરંપરાએ આત્માને રખડાવનારા છે. પણ ભાવ સંવર આત્માને મોક્ષે પહોંચાડનાર છે. અભવિને વિચાર હોય છે. જેટલો દ્રવ્ય સંવર, જેટલો વધારે કરે તેટલા પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય તેથી ઊંચા દેવલોકના સુખ ભોગવું માટે અભિવનું ચારિત્ર નિર્મળ નિરતિચાર હોય છે.
જેમ માખીને પાંખ સાફ કરવાની તત્પરતા હોય તેટલો ઉપયોગ મન-વચન-કાયાથી અભવીને હોય. કારણ વધુને વધુ દેવલોકના સુખ મેળવવા છે માટે દ્રવ્ય ચારિત્રમાં નિર્જરા ગૌણ છે. પુણ્ય વધુ બાંધે.
પાંચમા ગુણઠાણે અસંખ્યાત ગુણ અધિક નિર્જરા છે અને તેથી છઠ્ઠા ગુણઠાણે વધુ નિર્જરા છે. સાતમા ગુણઠાણે તેથી વધુ નિર્જરા છે. જેમ-જેમ આગળના ગુણઠાણા સ્પર્શે તેમ-તેમ ભાવ નિર્જરા વધે પરિણામે મોક્ષ જલ્દી મળે. સાતમું પગથીયું ઉત્કૃષ્ટ કોટીનું ભાવ સંવરછે. પછી શું કરે ? ઉત્કૃષ્ટ કોટીનું ભાવસંવર કરે એટલે જે નિર્જરાનું કારણ છે તે ક્ષપક શ્રેણી ઉત્કૃષ્ટ કોટીનું ભાવસંવર છે. કર્મરજને ધુણાવી નાખે. ધર્મ = આત્માને કર્મબંધનમાંથી છોડાવે તે. ધુણાવવું = કુતરું ઊંઘમાંથી જાગે ત્યારે આખું શરીર ધુણાવી મૂકે. જેથી બધી રજ ખરી જાય તેમ આત્મા સંવરના બળે કર્મરજને ધુણાવીને ખેરવી નાખે કર્મ = કષાય જન્ય પરિણામ રસસ્થિતિ બંધ = દ્વારા આત્માને વળગેલા પરમાણું પદાર્થો તે કર્મબંધ-યોગજન્ય પ્રવૃત્તિથી જે કર્મ બંધાય તે રજ. યોગના હેતુથી પ્રદેશબંધ થાય. સ્થિતિ અને કર્મ.
=
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૫૧
309
