________________
જેમ માણસન્મ આદમી-નર-ઈન્સાન-મેન કહેવાય. તેમ અરિ એ કર્મનો પર્યાયવાચી છે. કર્મ સિવાય કોઈ દુશમન નથી એ વાતને સાબિત કરવા માટે અરિ શબ્દ મૂક્યો છે.
સંવર = સાધુપણાનો પાયો છે. આશ્રવ = ગૃહસ્થનો પાયો છો.
જેના પાયામાં આશ્રવ હોય તેને સાધુના કપડાં હોય તો પણ... નિશ્ચયથી ગૃહસ્થ જ કહેવાય.
જ્યારે સાધુ ભાવમુંડ અવસ્થાને પામે ત્યારે ઉત્કટ, અનુપમ, અનુત્તર, ધર્મ સ્વરૂપ સંવર એટલે જેનાથી કર્મ નિર્જરા અને કર્મબંધનો ઘટાડો થાય. દ્રવ્ય સંવરમાં કર્મબંધ થાય પણ ભાવ સંવરમાં નહીં. અભવિ આત્મા સાધુપણું માખીની પાંખ જેવું નિર્મલ નિરતિચાર ચારિત્ર પાળે. બગલાની પાંખ સારી કે માખીની પાંખ સારી? માખીની પાંખ મેલી છે. બગલાની પાંખ સાફ છે છતાંય માખીની પાંખ જેવું ચારિત્ર કેમ કહેવાય ? બધા પશુ-પક્ષી કરતાં માખીને જ એવી સંજ્ઞા છે કે તે નવરી થાય કે કુદરતી બે પગ દ્વારા પાંખોને સાફ કર્યા જ કરે છે. તેને દ્રવ્ય મન નથી ભાવ મન જ છે.
ઓઘ સંજ્ઞાથી પાંખોને સહેજ પણ મેલી ન થવા દે. તેની ઓટોમેટીક ક્રિયા ચાલ્યા જ કરે. તેમ અભવીનો આત્મા સમયે સમયે પોતાની જાતને ભગવાનની આજ્ઞા વિરુધ્ધ પ્રવૃત્તિ ન થાય માટે નિરંતર ઉપયોગ રાખે. જાગૃતિ રાખે મને ચારિત્રમાં ક્યાંય દુષણ ન લાગે માટે અભવીને દ્રવ્ય સંવર છે પરંતુ ભાવસંવર નથી ભાવસંશા-ચેતના શક્તિ છે. ઓઘસંજ્ઞા ભાવમનનું કારણ છે. માત્ર દ્રવ્યસંવર મિથ્યાત્વીને પણ હોય.
દ્રવ્ય સંવર સાથે ભાવસંવર સમ્યકત્વને જ હોય. મિથ્યાત્વીને ન હોય. કર્મ એ મારા દુશમન છે તેને લેવા જેવા જ નથી. એવી માન્યતાના પ્રકાશમાં કર્મને આવતાં અટકાવવાનો પ્રયત્ન તે શ્રી દશવૈકાલિક વાચના- ૫૨
૩ ૦૫)
