________________
જયણા = વિધિપૂર્વક સમાચારીના પાલન પૂર્વક પ્રવૃત્તિ.. મન-વચન-કાયાની વિશુધ્ધિને! જેના જીવનમાં જયણા નથી તે કડવા-પાપના ફળને ભોગવે છે. બીજું આરંભ-સમારંભાદિ પ્રવૃત્તિનો ત્યાગી સાધુ જીવનમાં થઈ શકે પણ શરીરના ધર્મે ખાવું, પીવું, સુવુ વિગેરેના કારણે વિશિષ્ટ પ્રકારની ઊચ્ચ કક્ષા ન મેળવી શકે. ત્યાં સુધી શારીરિક ક્રિયા તો રહેવાની જ. તેરમા ગુણઠાણા સુધી રહે જ. પણ ચૌદમે અયોગી અવસ્થા હોવાથી મન-વચન-કાયાની પણ ક્રિયા ન થાય. - સાધુ મહારાજના જીવનમાં જો ઉપયોગ જયણા ન હોય તો સાધુને ગૃહસ્થમાં ફેરશો?
સંસારી જીવો પુદ્ગલને કેન્દ્રમાં રાખી વિષય-કષાચની પ્રવૃત્તિ કરે. તે સંસારી...! સંચમી આત્મા ભગવાનની આજ્ઞાને કેન્દ્રમાં રાખી યોગ્ય પ્રવૃત્તિ કરે તે સંચમી. વિવેકી જ્ઞાની-સંયમી સાધુ ભગવંતની આજ્ઞાને કેન્દ્રમાં રાખે ન કરવા યોગ્ય પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ કરે અને કરવા યોગ્યનો સ્વીકાર કરી આત્માને જાગૃત બનાવે. , ભગવાનના શાસનની ક્રિયાનું મહત્ત્વ-સંવર નિર્જરાને ટેકો આપનારી હોય છે. પણ તે ક્યારે ટકે? જયણાને ઉપયોગ હોય તો.
દુનિયાના જીવો ઘણા પ્રકારે છે. એકેન્દ્રિય, બેઈન્દ્રિય, તેઈન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય, ભૂત=એકેન્દ્રિય - જેની ચેતના બીલકુલ અવ્યક્ત અસ્પષ્ટ છે. આપણને ઔદારિક શરીર જેવા પ્રકારનું મળ્યું છે તેમ એકેન્દ્રિયાદિને મળ્યું છે. તે જીવોને આપણા સ્પર્શથી અનંતગણી વેદના થાય. કિલામણા-દુઃખ થાય. આ જગતના સર્વ જીવોને સમ્યક પ્રકારે જેવું-અંતરચક્ષુથી નિહાળે, જેમ પોતાને સુખ-દુઃખની લાગણી થાય તેમ એ સર્વે જીવોને પણ થાય. એમ વિચારવાથી આશવનો ત્યાગ થાય. આપણને સંકલેશ કે દુઃખ થાય તે કરતાં બીજ સર્વ જીવોને અનંતગણો સંકલેશ અને દુઃખ થાય. કેવું શ્રી દશવૈકાલિક વાચના -
(૨૪)