________________
યથાશક્તિ કરી શકે પણ સાધુજીવનમાં જે વિરતિ - સંયમ સ્વીકારવાનો છે તે છુટછાટ વિના અથવા ઉપસર્ગ સહેવા પડે તો પણ ગીતાર્થની આજ્ઞા સિવાય સ્વચ્છંદી પણાથી છુટ ન લેવાય. ૬ કાચની ચણા અને પાંચ મહાવ્રતની મર્યાદા નવ પ્રકારના પચ્ચખાણ સાથે સંપૂર્ણ રીતે પાળવાની છે. અત્યાર સુધીની જેટલી પ્રવૃત્તિ કરી છે તેમાં કરવાની ઓછી તેથી વધારે કરાવવાની. અને તેથી વધારે અનુમોદવાની હોય.
જ્ઞાનીઓ કહે પૃથ્વીકાયની વિરાધનાનો વિચાર અને મનથી પણ આરંભ. સમારંભની પ્રવૃત્તિનો વિચાર ન હોવો જોઈએ. એ જ્ઞાનીઓના વચનનો મર્મ છે. પાપની પ્રવૃત્તિ મારા આત્માએ ભૂતકાળમાં જે કરી હોય તેના પચ્ચખાણ કરું છું....
પચ્ચકખાણને ટકાવવા માટે ૪ ભૂમિકા છે. પ્રતિક્રમણ, નિંદ્રા. ગહ અને આત્માને વોસિરાવું પ્રતિક્રમણ-પોતાની જાતને અજ્ઞાનપણાથી અવળા માર્ગે લઈ ગયો હોય તો એકરાર પૂર્વક પાછા ફરવાનો વિચાર તે પ્રતિક્રમણ...! . . .
નિંદા - ભગવાનની આજ્ઞાનું પાલન થયું નથી તેથી પોતાની જાતને દોષવાળી તથા ગુન્હેગાર માનવું. તેનો આત્મસાક્ષીએ પ્રશ્ચાતાપ તે નિંદા. પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી જો નિંદાનો પછી ગહ = એકરારની જાહેરાત..! આત્મસાક્ષીએ પાપોનું આલોચન કરવું તે નિંદા..! અને ગુરુ સાક્ષીએ પાપોનું આલોચન કરવું તે ગહ! જો ગહ કરવામાં ન આવે તો અભિમાન થઈ શકે.
જેમ લમણાને પોતાના પાપની આલોચના કરવાનો વિચાર આવ્યો. અને આત્મનિંદા કરીને આલોચના લેવા તૈયાર થયા. આગળ વધ્યા... પગમાં બાવળનો કાંટો વાગ્યો (અપશુકનનું સૂચક) વિચારણા બદલાઊં હું સૌથી મોટી સાધ્વી - સાધુ આટલા બધાની આગળ મારું પાપ શી રીતે કહીશ? તેમાં મારી હલકાઈ થશે. માન કષાય વધ્યો શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૩
(૧૦૧)
