________________
જેમ કપડું મેલું હોય તો તેના ઉપર રંગ ન ચઢે. તેમ જીવ નિકાયની જ્યણાને જાણ્યા વિના તેના ઉપયોગ વગર સંયમ જીવનમાં પાંચ મહાવ્રત રૂપી રંગ ન ચઢે. જેમ મહેલનો પાયો કાચો પૂરાય તો આખો મહેલ ખસી પડે અને તેનો પૂર્ણ વિશ્વાસ ન હોય તેમ છે જીવનિકાયાદિનું જ્ઞાન મેળવ્યા વગર સંયમ જીવનનો મહેલ ખસી પડે.
જેમ આતુર - રોગી માણસને પેટ સાફ કર્યા વિના રસાયણ ન અપાય. તેમ અહીં છ જવનિકાયનું જ્ઞાન કોઠાને સાફ કરવા રૂપ છે. અને પાંચ મહાવ્રત રસાયણ રૂપ છે. અને તેમજ સંયમીને ચાર અધ્યયનના અર્થ કરાવ્યા બાદ તે અર્થ %ય- સ્પર્શ થયા કે નહીં. તેની પરીક્ષા કર્યા બાદ પાસ ન થાય ત્યાં સુધી વડી-દીક્ષા ન અપાય. નીચેના ચાર પ્રકારે પ્રથમ પાઠ આપવો જોઈએ! આ પઠિત - શબ્દથી, કથીત-અર્થથી, અધિગત-અંતરંગભાવથી પરીક્ષા માટે - ગુરુમહારાજ કયાંય બહાર જતાં શિષ્યને વિરાધનાના રસ્તે લઈ જાય. અને ત્યાં ઊભા રહી તેના અંતરના પરિણામોને તપાસે અને તેના અંતરથી નીકળતા વચનોને સાંભળીને પૂજ્ય ગુરુ મહારાજ તેને પાસ કરે અને તેના આંતરીક ભાવોને જાણીને તેનામાં લાયકાત દેખાય તો વડી દીક્ષા આપે નહિ તો થોડો ટાઈમ લંબાવીને તેને ફરીથી સંયમ જીવન પ્રત્યે પ્રેમ ઉપજાવીને અને છ જવનિકાયનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન હૃદય સ્પર્શ કરાવીને પછી વડીક્ષિા કરાવવી જોઈએ. જો પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયા વગર કરાવે તો ગુરુમહારાજ દોષિત થાય. પણ જો પૂર્ણ જ્ઞાન આપ્યા પછી અને પરીક્ષામાં પાસ થયા પછી વડીદીક્ષા કરાવે અને જો મોહનીય કર્મના સંસ્કારે ઊંઘા માર્ગે ચટે તો તે શિષ્યનો દોષ. ગણાય. - છ જવનિકાયનું સ્વરૂપ જાણે અને ત્યાગ કરે તે શાસ્ત્રપરિશ. અસંયમ-અવિરતિ એ ભાવશાસ્ત્ર પરિજ્ઞ કહેવાય. શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૩ ક્ર
-૧૭)
