________________
(૨) જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર સહિત જે આત્મા તે અંતરાત્મા..! (૩) રાગ-દ્વેષ રહિત તે પરમાત્મા કહેવાય.
પ્રશ્ન :- અતીત કાળના કરેલા પાપનું પ્રતિક્રમણ કરું તો અનાગત અને વર્તમાન કાળ કેવી રીતે ઘટે ?
જવાબ :- વર્તમાન કાળનું સંવર ભૂતનું પ્રતિક્રમણ અનાગતનું પચ્ચક્ખાણ આ ત્રણ રીતે સમજવાનું છે. માટે ત્રણનું પ્રતિક્રમણ થઇ
જાય.
દંડ બે પ્રકારે - (૧) સામાન્ય દંડ - છજીવનિકાયની હિંસા (૨) વિશેષ દંડ અહિંસાના સાધનરૂપ પાંચ મહાવ્રત અને રાત્રીભોજનનો ત્યાગ એ રીતે ગર્ભિત રીતે પાંચ મહાવ્રત જાણવા.
महाच्च तद् व्रतं च महाव्रतं ।
પચ્ચક્ખાણનાં ૧૪૭ ભાંગા જાણે તેજ પચ્ચક્ખાણમાં કુશળ કહેવાય. અનુવ્રતોની અપેક્ષાએ જે મહત્ત્વના જે વ્રતો તે મહાવ્રતો પ્રાણાતિપાતાદિ વિરમણું વિગેરે. પ્રાણા - · ઇન્દ્રિયાદયઃ તેષામૂ અતિપાત પ્રાણાતિપાત સામાન્ય રીતે મન દુખાવવું એ પણ હિસા જ છે. તેથી સમ્યક્ જ્ઞાન શ્રધ્ધાન પૂર્વકં વિરમવું તે વિરમાં । પ્રત્યાખ્યાન નિષેધ કહેવાય.
-
-
-
અંતરંગ સ્વરૂપની જાણકારી હોય અને દોષોનો પરિહાર કરે તે વડીદિક્ષાને યોગ્ય છે.
પાંચ મહાવ્રત છઠ્ઠું રાત્રિભોજનના અર્થને જે જાણે તે જ વડી દીક્ષાને લાયક કહેવાય.
પચવાર્ફ - પ્રત્યારવ્યાતિ પ્રતિ=પાછા ફરવું આ =મર્યાદાપૂર્વક રવ્યતિ =જાહેર કરવું, કથન કરવું.
મારા આત્માને સંવરમાં રાખી હવે ફરી આવું કાર્ય ન કરું માટે પચ્ચક્ખાણ છે (તે સંબંધી પ્રતિજ્ઞા કરું છું)
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૩૧
૧