________________
જેટલા અંશે મોહનીય ઘટે તેટલા અંશે વીતરાગની વાણીની પ્રતીતિ થાય. પાણી, વાયુ, અગ્નિ, વનસ્પતિ સચિત્ત છે. પૃથ્વી ખોદતા સ્વાભાવિક રીતે પાણી નીકળે માટે તે અચિત્ત છે.
અગ્નિ આહારથી (લાકડાદિના ખોરાકથી) વધે. જેમ બાળકનું આહારથી શરીર વધે. તેમ અગ્નિ પણ સાત્મક છે. પવન સચિત્ત છે. કોઈની પ્રેરણા વિના તિષ્ઠુ અનિયમિત ગમન થાય. એ જ સચિત્તપણાનું લક્ષણ છે.
ગતિ બે પ્રકારે.... (૧) પોતાની ઈચ્છાથી (૨) બીજાની પ્રેરણાથી....
વનસ્પતિ સચિત્ત આહાર મળે તો વધે. નહીં તો સુકાઈ જાય. એની છાલ કાઢીને છુટી મૂકીએ તો સુકાઈ જાય. વૃધ્ધિ ન પામે. એ જ સચિત્તપણાનું લક્ષણ છે. જેમ ગધેડાની ચામડી કાઢવામાં આવે તો મરી જાય.. તેનું ચૈતન્યપણું નાશ પામે તેમ છાલ એ ઝાડનું રક્ષણ
છે.
સફરજન આદીની છાલ સચિત્ત કહેવાય કારણ એ ફળથી જુદી પડતી નથી. પણ કાઢવી પડે. છાલ વાળા ફ્રુટ સચિત્ત કહેવાય વપરાય નહીં. છાલ વગરના ફ્રુટ બે ઘડી પછી અચિત્ત થાય છે. દ્રાક્ષની છાલ સચિત્ત ન ગણાય. એ છાલ તરીકે નથી પણ અવયવ તરીકે છે. કેળાની છાલ અચિત્ત છે. તે એકદમ છુટી પડી જાય....
अग्र बीजं येषाम् ते
अग्रवीजा: कोरंटकादयः
पर्व बीजं येषाम् ते
वीजानि रोहन्तीइति
मुलं बीजं येषाम् ते स्कंधः बीजं येषाम् ते
=
पर्व बीजाः इक्ष्वादयः
बीज रुहाः शलयादयः
मुलबीजाः उत्पलकंदादयः
स्कंधबीजाः शल्लकयादयः
-
સમૂર્છિન્તિ ઇતિ સમૂર્છિમા - પૃથ્વી - અગ્નિ - વર્ષા વિગેરેથી
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૩૧
=
=
=
=
૧૧
