________________
ઉભયકાર્ય શસ્ત્ર ઃ- પૃથ્વીકાય અને બીજી કાય ભેગી થાયતે... ઉભયકાય. જેમ... કાદવમાં પૃથ્વીકાય અને અપકાય ભેગી થાય તે... ઉભયકાય.
પૃથ્વી બધી સચિત્ત છે એમ નથી પણ શસ્ત્રથી પરિણત થયેલી પૃથ્વી અચિત્ત છે.
શસ્ત્ર બે પ્રકારે-દ્રવ્ય-ભાવ, દ્રવ્યશસ્ત્ર-તલવાર વિગેરે હથિયાર, અગ્નિ, ઝેર, ખટાશ, ક્ષાર, લવણ, આદિ શબ્દથી દ્રવ્ય શસ્ત્ર જાણવા.
(૨) ભાવશસ્ત્ર ઃ- જેનાથી આત્મા અધ્યવસાય મેળવીને કર્મથી બંધાય અને અવિરતિમય થાય તે ભાવશસ્ત્ર અવિરતિમન-વચનકાયાની અમર્યાદિત પ્રવૃત્તિ તે ભાવશસ્ત્ર અહીં વર્તમાનકાળનો જ અધિકાર છે.
મનનો દુરૂપયોગ તે ભાવઅવિરતિ છે. છકાયમાં જે પ્રવૃત્તિ તે અવિરતિ. ભગવાનની આજ્ઞામાં સ્થિરીકરણ તે વિરતિ છે. ઈર્ષ્યા, અસુયા, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ તે મનનો દુરૂપયોગ...
હિંસક-કઠોર ભાષા તે વચનનો દુરૂપયોગ દોડવું, હિંસાના કાર્યો કરવા, ઉપયોગ ન રાખવો તે...કાયાનો દુરૂપયોગ. કર્મબંધનના કારણ હોવાથી ભાવશસ્ત્ર...!
દ્રવ્ય શસ્ત્રનો અધિકાર ત્રણ પ્રકારે :
જેમ પૃથ્વી, અપ, તેઉ વિગેરેને પરશસ્ર બની જાય.
તેમ પાણીમાં માટીનું ઢેફું પડે તો પાણીના જીવો મટી જાય. તે
પરશસ્ર..!
ભાવશસ્ત્ર :- અસંયમ, પુંજવા-પ્રમાર્જવામાં ઉપયોગ ન રાખે તે. ભાવ શસ્ત્ર કહેવાય.
અચિત્ત પૃથ્વી ઉપર ચાલવાથી વિરાધના ન થાય માટે અહિંસક
પણું છે.
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૩૧
૧૫૯
