________________
જોઈ શકે છે. “મૂર્તિ” જૈન ધર્મનો પારિભાષિક શબ્દ છે. વર્ણ-ગંધરસ-સ્પર્શ સહીત.... “અનિયત્વે સંસ્થાન” મૂર્તિ એટલે રૂપ અને વર્ણાદિ સહીત છે. છતાં ઇન્દ્રિય ગ્રાહય નથી. બધા વિષયો ઇન્દ્રિય ગ્રાહય જ હોય એવું નથી પોતાના કર્મનો ભોગવનાર હોઈ આત્મા . કર્તા છે. ઘણા દર્શની આત્માને અંગુષ્ટ જેટલો માને છે. પણ સર્વજ્ઞ ભગવંત આત્માને દેહવ્યાપી માને છે. હાથમાં હાથી જેવડો આવ્યાં કીડીમાં કીડી જેવડો આત્મા હોય છે. ઉષ્ણ એ અગ્નિનું લિંગ છે. ઉષ્ણત્વ એ અગ્નિમાંજ છે. એવી રીતે ચેતનત્વ નામનો ધર્મ સચેતન શરીરમાં જ છે. સુખ-દુ:ખ શરીરમાં જ થાય છે અન્યત નહીં.'
હવે ગુણીનું દ્વાર બતાવે છે. ગુણથી ગુણી થાય. પણ તેના વ્યતિરેકથી નહીં. ગુણથી ગુણી ઓળખી શકાય છે. જેવી રીતે તુંબડું ઉપર જવાના સ્વભાવવાળું છતાં માટીનાં લેપથી નીચે જાય છે. માટી દૂર થાય ઉપર આવે છે. એરંડનું - અગ્નિનું પણ દ્રષ્ટાંત અહીં જાણવું. આત્મા અમર છે એ બતાવે છે. અકરણ વ્યાપી યથા આકાશવત્ ... માટીથી ઉત્પન્ન થયેલો ઘડો તે મૃણમય - (ચીન્મય), આ વિકારમાં તંતુમય ઘટઃ પણ આત્મા નહીં.
આત્મા નિત્ય છે, એ પરિણામી નિત્ય છે. પણ ક્ષણીક નથી તો... કર્તા ભોકતા ભાવ..ઘટી શકે. - જીવનું પરિણામ વિસ્તાર પરિણામ- કેવળી સમુઘાત કરે ત્યારે. સૂક્ષ્મ પરિણામ- અવગાહના વિતત.... એક-એક સમય રૂપ.
લોક પ્રમાણ મોટો પાલો બનાવીએ. અને એમાં બધા જીવો ભરી અસત્ કલ્પનાએ બીજે નાંખો તો એવા અનંતા લોકાકાશ . પ્રમાણ પાલા ભરાય....
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના -
૨
શ્ન
-૧૪)