________________
તેમાંથી દયા આવે છે.
પ્રાચીનકાળમાં કાલગ્રહણ લેતા - પ્રાદોષિક - સંધ્યાવેળા એ વખતે કાલગ્રહણ લેવાનું. રાત્રીના પહેલા પ્રહરની ચાર ઘડી બાકી રહે ત્યારે પ્રદોષકાળ કહેવાય. સૂર્યાસ્તની ? ધડી બાકી રહે ત્યારે પ્રદોષકાળ શરૂ થાય છે.
અન્યદર્શનીમાં પ્રાદોષવત્ છે. (પ્રદોષકાળ એજ વાધાઇકાળ)વ્યાઘાતિ- વ્યાઘાત થવાનો સંભવ હોય તે. નક્ષત્રની અમુક ભૂમિકા હોવી જરૂરી છે. એમાં છીંક વિગેરે થાય તો વ્યાઘાત થાય. પૂર્વે આમ કાલગ્રહણ લઈને જ સ્વાધ્યાય કરતાં હતાં. એના ભગ્નાવશેષ ચિન્હ/ર - સ્થિતિ/૧ આજે જોગમાં રહેલા છે. દાંડો લઈને બે સાધુ બહાર જાય.
એક દિશામાં ૬ એમ ૪ દિશામાં ૨૪ માંડલા હતા. પ્રાચીનકાળમાં ત્રસજીવો રહિત ભૂમિકા જોઈને ૩ ભૂમિ જુએ. ઉત્કૃષ્ટ ૧૦૦ ડગલા મધ્યમ ૫૦ થી ૧૦૦ વચ્ચે. જધન્ય ઉપાશ્રયની બહાર. પ્રાચીનકાળમાં દાંડો લઈને બહાર-જતાં એ વખતે ભૂમિ જુએ. પણ એક-દોઢ કલાક પછી કોઈ અશુધ્ધિ તો નથી ને? નથી થઈ ને ? એ જોવા નાક-ભૂમિને અડાડે. પછી કાન અડાડે આમ નાક સુંઘે પછી કાન સાંભળે. નાકથી સુંઘે તેમાં ઘી-તેલ વાળી ભૂમિ હોય તો ત્યાં કીડી વિગેરે આવવાની સંભાવના છે. માટે બીજે ક્રિયા કરે. અને અંદર ભૂમિમાં ભમરી વિગેરે હોય તો બીજે ક્રિયા કરે.
નક્ષત્ર-ચંદ્ર-સૂર્ય વિગેરેને આપણે આમ પધ્ધતિ પૂર્વક જોતાં જમણો ઢીંચણ ઊભો કરે એની પર એક વેંત મૂકે પછી જે છાયા પડે એનો ૧૨૦ થી ભાગાકાર કરે. એ પરથી સમયમાન કરે. પૂર્વકાળની સેન્સ (બુધ્ધી) આજે નાશ પામી છે. અને ધડીયાળથી કામ કરીએ છીએ. સમયે-સમયે સ્વાધ્યાય આરાધના કરનારને વળી ધડીયાળની જફરેય શી ? પ્રતિક્રમણ કરીને સૂઈ જઈએ. અને વાતો કરતાં ૧૨ શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૨
૧ ૧૧)
